چگونه است که بهار شاداب و نوپا خبر از بهاری سرد، سیاه و خون آلود دارد؟

سال ۱۳۸۷ مصادف است با نود و سومین سالگرد نژادکشی ارمنیان به دست امپراتوری عثمانی و یادآور زخم التیام نیافتۀ انکار این نژادکشی از طرف دولت ترکیۀ کنونی، وارث آن امپراتوری استکباری و استبدادی، است.

سرمقالۀ این شماره از فصلنامۀ پیمان مشتمل است بر بیانیۀ هیئت برگزار کنندۀ مراسم یادبود نژادکشی ارمنیان که چون سال های گذشته منتخب شورای خلیفه گری ارامنۀ ایران و ارائه دهندۀ عقاید این جامعه است.

بیانیۀ نود و سومین سالگرد نژاد کشی ارمنیان به دست دولت ترکیۀ عثمانی

۵ اردیبهشت/۲۴ آوریل مصادف است با سال روز نژادکشی ارمنیان به دست دولت ترکیۀعثمانی.

با گذشت نود و سه سال نه تنها غبار فراموشی این واقعۀ انکار ناپذیر تاریخی را فرا نگرفته، بلکه نمایان شدن ابعاد وسیع این جنایت فجیع به ما آموخته است که نمی توان تاریخ را انکار یا مطابق با مطامع شخصی آن را باز آفرینی کرد.

طرح دقیقاً برنامه ریزی شدۀ نژادکشی ارمنیان به دست سردمداران امپراتوری عثمانی طی سال های ۱۹۱۵-۱۹۲۳ میلادی به اجرا گذاشته شد. در طی این نژادکشی حدود دو میلیون نفر از ارمنیان ساکن ارمنستان غربی به بیابان ها رانده شدند. از این تعداد ۱.۵ میلیون مرد، زن و کودک در راه تبعید به دست عوامل دولت عثمانی مورد قتل عام قرار گرفتند و حدود پانصد هزار تن از جان به در بردگان این نژاد کشی فجیع نیز از موطن اجدادی خود، که هزاران سال در آن زیسته و تمدنی پر بار را پی افکنده بودند، ریشه کن و در چهار گوشۀ جهان پراکنده شدند.

گرچه حکومت ترکیه همواره تلاش کرده تا ضمن انکار اولین نژادکشی قرن بیستم آن را امری عادی در تحولات جنگ جهانی اول جلوه دهد ادامۀ سیاست نابودی بناهای تاریخی و فرهنگی تمدن هزاران سالۀ ارمنی در ارمنستان غربی شاهدی براستمرار ایدئولوژی پان ترکیسم به مثابۀ سیاستی نژادپرستانه و توسعه طلبانه است.

این ایدئولوژی امروز نیز قربانیان جدیدی را می طلبد. قتل عام ساکنان ارمنی بی گناه شهر سومگائیت در جمهوری آذربایجان در بیست سال پیش و نیز ترور هراند دینک، روزنامه نگار ارمنی، درسال گذشته به دست یک نوجوان هفده سالۀ ترک در کشور ترکیه که داعیۀ پیوستن به جامعۀ اروپا رادارد، همگی نمونه هایی بارز از تدوام این ایدئولوژی و سیاست منفورند.

نژاد کشی ارمنیان واقعیتی است انکار ناپذیر که اجماعی جهانی برای شناسایی رسمی آن شکل گرفته. آنچه مسلم است آنکه دولت ترکیه دیر یا زود مجبور به قبول جنایت پیشینیان خود و کنار گذاشتن سیاست انکار و تحریف خواهدشد. بی شک پذیرش واقعیت نژاد کشی ارمنیان ضمن جلوگیری از بروز موارد مشابه در سطح جهان اسباب صلح و امنیت پایدار را نیز فراهم می آورد.

هئیت برگزار کنندۀ نود و سومین سالگرد نژاد کشی ارمنیان
منتخب شورای خلیفه گری ارامنۀ تهران
۵ اردیبهشت ۱۳۸۷