فصلنامه فرهنگی پیمان شماره ۸۹ و ۹۰
نگاهی به زندگی و آثار علمی پروفسور گئورگ قره پتیان
نویسنده: آرمیک نیکوقوسیان
اشاره
فصلنامه پیمان پرداختن به مشترکات فرهنگی، اجتماعی و علمی ایرانیان و ارمنیان را رسالت خود میداند و در این راستا، قدمهای استواری نیز برداشته است. معرفی چهرههای علمی ارمنیان ایران، که با آثار علمی و نوشتههای خود سهمی مهم در پیشبرد علم و دانش در ایران داشتهاند، بخشی دیگر از این رسالت است. در سالهای اخیر، پیمان شماری از متفکران و دانشمندان ایرانی ـ ارمنی را معرفی کرده است.
یکی از این افراد، دانشمند جوان، پروفسور گئورک قرهپتیان، استاد تمام رشته مهندسی برق از دانشگاه صنعتی امیر کبیر است که در پایگاه استنادی طلایهداران علم تامسون رویترز (انتشارات آیاِسآی)(۱) جزو یک درصد برتر دانشمندان و نخبگان علمی پر استناد جهان بین سالهای ۲۰۰۵ ـ ۲۰۱۹م معرفی شده است. در این شماره، به بهانه انتخاب پروفسور گئورک قرهپتیان توسط بنیاد ملی نخبگان به عنوان استاد برگزیده رشته مهندسی برق در سال ۱۳۹۸ش و کسب جایزه علامه طباطبائی، به معرفی این استاد گرانقدر پرداختهایم.
زندگینامه
گئـورک قرهپتـیان در ۱۳۴۱ش در تهـران متولـد شد. تحـصیلات متوسطـه را در دبیرستـان کوشش ارمنیـان گذرانـد و در ۱۳۵۹ش، با کسب رتبـه نخـست در حـوزه آزمون نهایی، فارغالتحصیل شد. در۱۳۶۲ش، پـس از پذیـرش در اولیـن آزمـون پس از بازگشایـی دانشگاههای کشور وارد دانشکده مهندسی برق دانشگاه تبریز شد و سه سال و نیم بعد، با کسب رتبه نخست فارغالتحصیل شد. در ۱۳۶۸ش، مدرک کارشناسی ارشد خود را در رشته مهندسی برق،گرایش قدرت،(۲) با رتبه نخست از دانشگاه صنعتی امیر کبیر(۳) تهران دریافت کرد و بلافاصله، در سمت مربی در همین دانشکده مشغول به کار شد. وی در۱۳۷۰ش، با کسب رتبه نخست آزمون دکتری رشته مهندسی برق گرایش قدرت، به دانشکده فنی دانشگاه تهران راه یافت و پس از گذراندن دوره آموزشی دکتری در ۱۳۷۲ش موفق به دریافت بورس تحصیلی دولت آلمان(دی ِای ِای دی)(۴) شد. وی پس از گذراندن دوره تحقیقاتی دکترای خود (۱۳۷۲ ـ ۱۳۷۵ش) در دانشگاه صنعتـی آخـن(۵)، در ۱۳۷۶ش و تحـریر رسالـه خـود به آلمانـی، به کشور بازگشت و در ۱۳۷۶ش مدرک دکتری مهندسی برق خود را با درجه عالی از دانشکده فنی دانشگاه تهران دریافـت داشـت. او پـس از فـارغالتحـصیلی، فعالیـت خود را در سمت استادیار در دانشگاه صنعتی امیر کبیر مجدداً آغاز و مدارج ترقی را به سرعت طـی کرد، به طوریکه در ۱۳۸۳ش، به درجـه دانشیاری و در ۱۳۸۶ش، به رتبـه استادی ارتقا یافت.
آثار علمی
از پروفسور قرهپتیان بیش از ۱۲۰۰ مقاله منتشر شده است که از این میان حدود هشتصد مقاله را در کنفرانسهای بینالمللی داخل و خارج کشور ارائه و بیش از ۴۰۰ مقاله علمی و پژوهشی نیز در مجلات معتبر ISC (6) و ISI (7) در داخل و خارج از کشور چاپ شده است. وی همچنین۱۷کتاب تألیف و ترجمه و ۲۶ اختراع داخلی و بینالمللی را ثبت کرده است.
فعالیتهای آموزشی
ـ طراحی و تدریس چهار عنوان درس جدید در مقطع کارشناسی ارشد مهندسی برق، گرایش قدرت
ـ طراحی و تدریس دو عنوان درس در مقطع کارشناسی مهندسی برق، گرایش قدرت
ـ راهاندازی دوره مدیریت انرژی الکتریکی در مقطع کارشناسی ارشد. رشته برق.
مسئولیتهای اجرایی
ـ رئیس گروه قدرت دانشگاه صنعتی امیر کبیر، ۱۳۸۰ ـ ۱۳۸۲ش
ـ رئیس گروه برق و الکترونیک در جشنواره بینالمللی خوارزمی، ۱۳۸۴ش
ـ مدیرکل فناوری و ارتباط صنعت با دانشگاه، ۱۳۸۴ ـ ۱۳۸۷ش
ـ رئیس بخش کارآموزی (اینترشیپ)(۸) دانشگاه امیر کبیر، ۱۳۸۵ ـ ۱۳۸۷ش.
ـ رئیس بخش مراکز توسعه کسب و کارهای کوچک(۹) وزارت صنایع ، ۱۳۸۵ ـ ۱۳۸۷ش
ـ مدیر طرح کلان ملی شبکه هوشمند در ایران در دانشگاه صنعتی امیر کبیر، از ۱۳۹۱ش تا کنون
ـ معاون پژوهشی پژوهشگاه نیرو، وابسته به وزارت نیرو، ۱۳۹۳ ـ ۱۳۹۶ش
ـ معاون تحصیلات تکمیلی و پژوهشی دانشکده مهندسی برق دانشگاه صنعتی امیر کبیر، ۱۳۹۶ ـ ۱۳۹۸ش.
قراردادهای تحقیقاتی صنعتی
پروفسور گئورک قرهپتیان مدیر، همکار و مشاور بیش از ۳۵ طرح تحقیقاتی در سطح دانشگاه، وزارت نیرو، وزارت علوم و تحقیقات و فناوری و شورای عالی علوم، تحقیقات و فناوری (عتف)(۱۰) بوده است.
فعالیتهای علمی و پژوهشی
ـ استاد نمونه دانشگاه صنعتی امیر کبیر از لحاظ کیفیت و کمیت مقالات منتشر شده، ۱۳۹۸ش
ـ برنده جایزه علامه طباطبائی(۱۱) ، اعطایی بنیاد ملی نخبگان، ۱۳۹۸ش
ـ استاد برجستـه رشتـه مهندسی برق، منتخـب فرهنگستان علـوم جمهـوری اسلامی ایـران، ۱۳۹۷ش
ـ پژوهشگر برگزیده کشوری در گروه فنی ـ مهندسی، منتخب وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، ۱۳۹۷ش
ـ جزو یک درصد برتر دانشمندان و نخبگان علمی پر اسناد جهان بر اساس رتبه بندی مؤسسه تامپسون رویترز
ـ پژوهشگر برتر ایران، منتخب انجمن انرژی ایران(۱۲)، در ۱۳۹۶ش با توجه به میزان بالای استنادهای ثبت شده در پایگاه سای ول(۱۳)
ـ رتبه اول پژوهانه(۱۴) استادان دانشگاه صنعتی امیرکبیر، ۱۳۹۵ـ ۱۳۹۸ش
ـ رتبه اول پژوهانه استادان دانشکده مهندسی برق، ۱۳۸۵ـ ۱۳۹۸ش
ـ پژوهشگر برتر ایران، منتخب انجمن مهندسین برق و الکترونیک، ۱۳۸۹ش
ـ استاد نمونه کشور، منتخب وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، ۱۳۸۷ش
ـ برنده اعتبار تحقیقاتی استادان، ارائه شده از طرف دیاِیاِیدی، در تابستان۱۳۷۹ش و ۱۳۸۲ش، دانشگاه اشتوتگارت(۱۵) آلمان
ـ عضو هیئت تحریریه مجله علمی ـ ترویجی برق وزارت نیرو، ۱۳۷۷ـ ۱۳۸۵ ش
ـ رئیس کمیته ترانسفورماتورهای کنفرانس بین المللی برق، از ۱۳۸۰ش تا کنون
ـ عضو هسته قطب علمی(۱۶)، از ۱۳۸۰ش تا کنون
ـ سردبیر و عضو هیئت تحریریه مجله علمی ـ پژوهشی انجمن مهندسین برق و الکترونیک ایران، از ۱۳۸۳ش تا کنون
ـ عضو هیئت تحریریه مجله علمی ـ پژوهشی مدیریت انرژی، از ۱۳۸۸ش تا کنون
ـ عضو هیئت تحریریه مجله علمی ـ پژوهشی مهندسی برق دانشگاه تبریز، از ۱۳۸۳ش تا کنون
ـ عضو هیئت تحریریه مجله علمی ـ پژوهشی انجمن مهندسی برق و الکترونیک ایران، از ۱۳۸۳ش تا کنون
ـ عضو کمیته تحقیقات شرکت مدیریت شبکه برق ایران، ۱۳۸۵ـ۱۳۸۶ش
ـ عضو شورای عالی تحقیقات شرکت ذوب آهن اصفهان، ۱۳۸۵ـ ۱۳۸۷ش
ـ عضو کمیته تحقیقات شرکت برق منطقهای تهران، ۱۳۸۶ـ۱۳۹۶ش
ـ عضو کمیته تحقیقات شرکت توزیع نیروی برق استان البرز، از ۱۳۹۸ش تا کنون.
انجمنهای علمی
پروفسور قرهپتیان عضو مؤسس و فعال انجمنهای علمی گوناگونی است. از آن جمله اند:
ـ عضو هیئت مدیره و عضو ارشد انجمن مهندسین برق و الکترونیک ایران، از ۱۳۸۳ش تا کنون
ـ عضو ارشد مؤسسه مهندسان برق و الکترونیک (IEEE)، ۱۳۸۷ش
-Universal Scientific Education and Research Network (USERN), member (since 2017), Policy Making Council (2020 ـ ۲۰۲۲)
-Engineering Science Group of the Academy of Sciences of Iran, Invited member (2019 – since present)
-IRASA (Iranian Academics and Specialists Association in Germany), member (since 2014), member of board of directors (since 2016)
-IEEE Iran Section Power Chapter, founder member, secretary (Dec. 2013 – June 2015), chair (since July 2015)
-Iranian Power Electronic Association (IPEA), founder member
-Iranian Productivity Association for Power Industry, founder member
-CIGRE (International Council on Large Electric Systems), Iran branch, member (since 2008), distinguished member (since 2018)
-Iranian Society of Advancement of Industry-Academia Collaboration, member (since 2007) and member of central board and secretary (2011- 2016)
-Iranian Wind Energy Association (IRWEA), founder member, member (since 2011) and member of central board (2014 ـ ۲۰۱۷)
-Iranian National Electrotechnical Committee (INEC), member (2011 ـ ۲۰۱۵)
-Iranian Society of Smart Energy Grids, founder member, member (since 2012) and member of central board(2012 ـ 2017), vice-chair
(2018 – since present)
قدردانی وزیر نیرو از کتاب پروفسور گئورک قرهپتیان
در سـال ۱۳۹۷ش، کتـاب Distributed Generation Systems: Design, Operation and Grid Integration (شبکـههای هوشمنـد و ریز شبـکـهها)، تألیـف پروفسور قـرهپتیان در جشنواره کتابهای صنعت بـرق کشور به عنـوان کتاب برتر شناختـه شد. رضا اردکانیـان، وزیر نیـرو، در افتتاحیـه سی و سومین همایش بینالمللی برق، با اهـدای لوحی، از ایشان برای نـگارش این کتاب تقدیر کرد. در این تقدیرنامه خطاب به پروفسور قرهپتیان آمده است:
« انتخاب و معرفی آثار مکتوب مرتبط با صنعت برق در کنفرانس بینالمللی برق یکی از اقدامات مثبت و مؤثری است که در سنوات اخیر به طور مستمر عملی گردیده است. اهتمام جنابعالی در تألیف این کتاب حرکت ارزشمندی برای پویایی این صنعت بوده است. لذا، به پاس ارج نهادن به همت والای جنابعالی و کسب رتبه برتر در ارزیابی آثار مکتوب سی و سومین کنفرانس بینالمللی برق و هفتمین جشنواره انتخاب کتابهای برتر صنعت برق کشور این لوح تقدیر به جنابعالی تقدیم میشود. امید دارد در پرتو عنایات حضرت باری تعالی همواره موفق و مؤید باشید».
تشکیل کارگاه آموزشی مدیریت و پژوهش در برلین به همت پروفسورگئورک قرهپتیان
در ۷مه۲۰۱۹م/ ۱۷ اردیبهشت ۱۳۹۸ش، کارگاه بینالمللی آموزش مدیریت پژوهش با حمایت وزارت آموزش و پرورش آلمان(۱۷)، مؤسسههای پژوهشی لایپ نیتز(۱۸) و هلم هولتز(۱۹)، مرکز هوافضای آلمان(۲۰) و بنیاد پژوهش آلمان(۲۱) در شهر برلیـن آلمان برگـزار شد. در این کارگاه، حـدود بیـست تن از استادان و مـدیران ارشـد مؤسسههای پژوهشـی وابسته به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و پـژوهشگاه نیرو، وابسته به وزارت نیـرو، شرکـت کـردند و استادان و صاحبنظران آلمـانی از مؤسسـههای معتبـر به تدریس پرداختند.
در آغـاز ایـن کـارگـاه آمـوزشـی بینالمللی پروفسور قرهپتیان در سخنانی به اهـداف و ضرورت برگزاری آن پرداخت و گفـت: « هرچـند روشهـای مدیریـت پژوهـش در آلمـان طراحی و مدتهـاست اجرا میشود، ما نیز میتوانیم در بستر یک رویکرد تطبیقی این مدل را فراگیریم و آن را متناسب و مطابق با فرهنگ فعالیتهای سازمانهای پژوهشی و ساختارهای مرتبط با آن در ایران بومی و عملیاتی کنیم».
پروفسور قرهپتیان در مقام طرف ایرانی، پیشنهاد دهنده و هماهنگکننده این کارگاه آموزشی، تأکیـد کـرد: « درخواست برگزاری این کارگاه از سوی پژوهشگاه نیرو با نمایندگان مؤسسههای پژوهشی آلمان مطرح و با پذیرش این درخواست، طرح پیشنهادی برای ارائه موضوعات مرتبط با عنوان کارگاه، با توجه به نیازهای مراکز پژوهشی ایران، تهیه و مقدمات اجرایی آن فراهم شد».
پینوشتها:
Information Sciences Institute ـ Essential Science Indicators (ISI ـ ESI)
Power Engineering ،یکی از زیرشاخه های اصلی مهندسی برق که با تولید،انتقال و توزیع توان الکتریکی،تبدیل نیروی الکتریکی به شکل های دیگر نیرو و تجهیزات الکتر و مکانیکی سرو کاردارد.
دانشگاه پلیتکنیک تهران،نخستین دانشگاه صنعتی ایران واز باسابقهترین مؤسسات آموزش عالی ایران درزمینه فنی ومهندسی است. این دانشگاه درآبان ۱۳۳۵ش تأسیس شد. اولین دوره دانشجویان این دانشگاه در ۱۳۳۶ش،ازطریق آزمون داخلی،پذیرفته شدند. از ۱۳۳۷ش فعالیت آموزشی پلیتکنیک تهران، به طور رسمی با پنج رشته مهندسی برق والکترونیک،مهندسی مکانیک،مهندسی نساجی،مهندسی شیمی ومهندسی راه وساختمان آغاز شد. ازسال ۱۳۵۷،این مجموعه آموزشی به دانشگاه صنعتی امیرکبیرتغییرنام داد.
(German Academic Exchange Service (DAAD،این مؤسسه در ۱۹۲۵م،درشهربن آلمان تأسیس شد. رسالت این بنیاد پذیرش دانشجویان ممتاز خارجی برای دورههای کارشناسی ارشد ودکترا دردانشگاههای آلمان است.
RWTH Aachen University
Informatics Services Corporation (ISC)
Information Science Institute(ISI)
Internship،دوره کارآموزیی کارورزی
Small Business Development Center (SBDC)
نهاد فرابخشی سیاستگذارعلوم،تحقیقات و فناوری کشور که در ۱۳۸۳ ش تشکیل شد.
جایزه علامه طباطبائی جایزهای است که بنیاد ملی نخبگان به استادان ممتاز و محققان برجسته کشور در تمام رشته های علوم اعطا میکند.در میان نوزده برگزیده دریافت این جایزه در سال ۱۳۹۸ش،تنها چهار نفر از رشته های مهندسی بودند و در رشته مهندسی برق تنها پروفسور قره پتیان انتخاب شد.
Iranian Energy Association (IEA)
پایگاه سایول (Scival) تحت مالکیت الزویر(Elsevier) یکی از حرفهایترین و قویترین ابزارهای علم سنجی برای سازمانهای پژوهشی و دانشگاهها محسوب میشود. ابزاری قدرتمند با انعطافپذیری بینظیر، که این امکان را فراهم میکند تا کارایی تحقیق و پژوهش، ارزیابی مربوط به همکاری مؤسسهها، روند جدید تحقیقات در حال ظهور و گزارشهای منحصر به فرد، شناسایی و تحلیل شود.
Grant
University of Stuttgart
قطب علمی عنوانی است که وزارت علوم، تحقیقات و فناوری به گروههای علمیای میدهد که دارای فعالیتهای برجسته در زمینه آموزشی، پژوهشی و همکاریهای علمی و بینالمللی و معیارهای علمی بالا باشند.ـ و
Federal Ministry of Education and Research (BMBF)
Leibniz-Gemeinschaft
Helmholtz Association of German Research Centres
Deutsche Zentrum für Luft- und Raumfahrt (DLR) (The German Aerospace Center)
Deutsche Forschungsgemeinschaft (DFG)