فصلنامه فرهنگی پیمان شماره ۶۵
نگاهی به زندگی و آثار دکتر آرمن کُچاریان
نویسنده: آرمیک نیکوقوسیان
در پی چاپ سلسله مقالاتی در فصلنامۀ پیمان دربارۀ استادان و محققان دانشگاهی جامعۀ ارمنیان ایران برآن شدیم تا با دکتر آرمن کُچاریان، استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران، نیز به گفت و گو بنشینیم. این تصمیم به دلایل مختلف به تعویق افتاد تا اینکه باخبر شدیم دکتر کُچاریان برندۀ جایزۀ استاد پروفسور دکتر یلدا شده است. بهانۀ کافی به دست آمد تا به سراغ ایشان برویم.
بیمارستان مرکز طبی کودکان مانند همیشه شلوغ و پر رفت و آمد است. از صبح بسیار زود بیماران در تکاپوی مراجعه به بیمارستان اند و البته، مراجعه کنندگان شهرستانی در این میان سهم بالایی دارند و چه بسا از شب قبل خود را به بیمارستان رسانده و شب را در اتومبیل یا چادری که در پیاده روهای اطراف بیمارستان بر پا کرده اند سرکرده و منتظرند تا صبح اول وقت خود را به قلب طب اطفال، یعنی مرکز طبی کودکان، برسانند.
از میان ازدحام جمعیت سرانجام راهی برای رسیدن به دکتر پیدا می کنم. از دور با لبخند و اشارۀ دست می خواهد که کمی منتظر بمانم. اوایل صبح است. بخش قلب پرازدحام است و دکتر درحال پاسخ گویی به دستیاران، پرستاران، بیماران و … اما چهره اش کاملاً آرام است و با خون سردی کامل، که نشان از احساس مسئولیت و تجربۀ بالای او دارد، در حال راهنمایی انبوهی از پدران و مادرانی است که کودکان دلبندشان را به امید درمان نزد ایشان آورده اند. او با صبر و حوصله ای کم نظیر به تک تک آنها دربارۀ بیماری فرزندشان توضیح می دهد.
ساعتی بعد محیط بیمارستان اندکی آرام می شود. به گوشه ای می رویم و با نوشیدن یک فنجان چای شروع به صحبت می کنیم. بالطبع، سؤال اول من این است که «هر روز صبح وضع به همین منوال است؟» و دکتر با آرامشی قابل تحسین و لبخند می گوید: «مردم گرفتارند. باید کمکشان کرد».
انبوهی از سؤالات به ذهنم خطور می کند. سعی می کنم آنها را دسته بندی کنم. نخستین سؤالم دربارۀ دریافت جایزۀ بنیاد آکادمیک جهانی استاد پروفسور دکتر علیرضا یلداست.
استاد پروفسور یلدا در ۱۳۰۹ش در تهران چشم به جهان گشود. وی در ۱۳۳۹ش موفق به کسب تخصص در زمینۀ بیماری های داخلی و عفونی از دانشگاه تهران شد و بلافاصله، به عضویت هیئت علمی دانشکدۀ پزشکی دانشگاه تهران درآمد. پژوهش های برجستۀ وی در زمینۀ بیماری های عفونی، توانایی فوق العاده در آموزش و از همه مهم تر رفتار شایستۀ اخلاقی و انسانی نسبت به بیماران، همکاران و کارکنان، وی را تبدیل به اسطورۀ دانش، اخلاق و انسانیت کرد.
بنیاد علمی پروفسور دکتر یلدا در ۲۰۰۹م، به همت دکتر علیرضا رنجبر و شماری از شاگردان ایشان، در آلمان بنا نهاده شد و نخستین همایش خود را در ۲۰۱۰م در موزۀ ملی تاریخ علوم پزشکی ایران، وابسته به دانشگاه علوم پزشکی تهران، برگزار کرد. سومین همایش این بنیاد در آبان ۱۳۹۱ش برگزار شد که در آن دکتر کُچاریان، از پیش کسوتان کاردیولوژی کودکان در ایران و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران، به ایراد سخنرانی ای با عنوان «غربالگری کامپیوتری صدای طبیعی و غیر طبیعی قلب»[۱] پرداخت و همچنین مفتخر به دریافت نشان افتخار بنیاد پروفسور یلدا شد.
دکتر کُچاریان در ۱۳۲۷ش در تهران، در منطقۀ قلهک، چشم به جهان گشود. قلهک در آن سال ها حومۀ تهران محسوب می شد و از پیچ شمران تا قلهک حدود یک ساعت با خودرو فاصله بود و در آن خبری از ساختمان های سربه فلک کشیده و خیابان های آسفالت شدۀ امروزی نبود.
دوستی نگارنده با دکتر به اوان کودکی و دوران نوجوانی بازمی گردد. دکتر کُچاریان تحصیلات ابتدایی و متوسطه را در دبستان و دبیرستان کوشش، متعلق به جامعۀ ارمنیان، گذراند. در آن سال ها مدارس به اصطلاح دو شیفته بود: صبح ها از۳۰: ۸ ـ ۳۰: ۱۲ و بعد از ظهرها از ۳۰: ۱۴ ـ ۱۶. برای دانش آموزانی که محل سکونتشان تا مدرسه (واقع در خیابان جمهوری فعلی، خیابان میرزاکوچک خان، رو به روی سفارت روسیه) فاصلۀ زیادی داشت رفتن به منزل برای صرف ناهار و استراحت و بازگشت دوباره امکان پذیر نبود. ما هم چنین وضعیتی داشتیم. از این رو، خاطرات بسیاری از دو ساعت زمان استراحت و ناهار داریم.
با شروع دورۀ دبیرستان با جدیت بیشتری به تحصیل پرداختیم. آرمن همواره کنجکاو بود، به خصوص در مورد درس فیزیک. به خاطر دارم که در مورد بحث عدسی ها و آینه ها زیاد با یکدیگر بحث می کردیم. گاهی برای درس خواندن به منزل هم می رفتیم که البته، منزل پدری دکتر در قلهک جذاب تر بود، به خصوص در تابستان که به دلیل کوهپایه ای بودن بسیار خنک بود. باد ملایمی که شب ها در شمیرانات می وزید و دست پخت لذیذ مادر دکتر خاطره ای دلپذیر برایمان به یادگار گذاشته که هنوز هم پس از چهاردهه از یادآوری آن غرق در لذت می شویم.
پس از دورۀ دبیرستان راهمان جدا شد اما دوستی مان پابرجا ماند. آرمن رشتۀ پزشکی را برگزید و در ۱۳۵۵ش، دانشنامۀ دکترای پزشکی عمومی خود را از دانشکدۀ پزشکی دانشگاه جندی شاپور دریافت کرد و پس از طی دورۀ خدمت وظیفه، تحصیلات خود را در رشتۀ بیماری های کودکان ادامه داد. در ۱۳۶۰ش، تخصص خود را از دانشگاه علوم پزشکی ایران دریافت کرد و با انتخاب رشتۀ فوق تخصص قلب اطفال در ۱۳۶۳ش از همان دانشگاه فارغ التحصیل شد. در ۱۳۶۳ش، به عضویت هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران درآمد و در بیمارستان مرکز طبی کودکان به منزلۀ استادیار مشغول به کار شد. از ۱۳۶۷ با همین مقام در دانشگاه علوم پزشکی تهران به فعالیت پرداخت و مدارج بعدی را به ترتیب به منزلۀ دانشیار در۱۳۷۴ش و استاد تمام در ۱۳۸۴ش طی کرد و هم زمان فعالیت های علمی، آموزشی و پژوهشی خود را در بیمارستان مرکز طبی کودکان ادامه داد. در ادامه، اشاره ای خواهیم داشت به فعالیت های اجرایی و علمی دکتر کُچاریان.
مسئولیت هـای اجرایـی
ـ نخستین پزشک متخصص قلب کودکان در دانشگاه علوم پزشکی تهران
ـ رئیس بخش قلب مرکز طبی کودکان از ۱۳۶۳ش تاکنون
ـ عضو هیئت ممتحنۀ امتحانات ورودی رشتۀ قلب کودکان از ۱۳۶۷ش تاکنون
ـ رئیس و دبیر اجرایی نخستین هم اندیشی یک روزۀ اکو کاردیوگرافی قلب جنین، ۱۳۶۷ش
ـ عضو هیئت کارشناسی کمیسیون های مشورتی تخصصی و هیئت های انتظامی و دادسرای سازمان نظام پزشکی جمهوری اسلامی ایران از ۱۳۷۶ش تاکنون
ـ عضو هیئت ممتحنۀ امتحانات برد فارغ التحصیلان رشتۀ قلب کودکان (کشوری) از ۱۳۷۶ش تاکنون
ـ عضو کارگروه موزۀ پزشکی بیمارستان مرکز طبی کودکان، ۱۳۷۷ش
ـ عضو کارگروه دارو و تجهیزات مرکز طبی کودکان، ۱۳۷۷ش
ـ عضو کمیسیون ارزشیابی مدارک تحصیلی دانش آموختگان گروه پزشکی خارج از کشور در رشتۀ فوق تخصص قلب کودکان (معاونت امور دانشجویی، فرهنگی، حقوقی و مجلس)، ۱۳۷۷ ـ ۱۳۷۹ش
ـ عضو کارگروه قلب شورای عالی پزشکی اعزام بیمارانی که امکان معالجۀ آنها در ایران وجود نداشت به خارج از کشور، ۱۳۷۷ ـ ۱۳۷۹ش
ـ عضو شورای پژوهشی دانشکدۀ پزشکی دانشگاه تهران، ۱۳۷۹ش
ـ عضو کارگروه امتحانات ارتقای گروه بیماری های کودکان دانشگاه علوم پزشکی تهران، ۱۳۷۸ ـ ۱۳۸۰ش
ـ عضو هیئت تحریریۀ مجلۀ دانشکدۀ پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران با نام مجلۀ پزشکی ایرانیان،[۲۱] ۱۳۸۰ ـ ۱۳۸۲ش
ـ عضو شورای داوری مجلۀ پزشکی انگلیسی زبان آکتا مدیکا ایرانیکا [۳]ی دانشکدۀ پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران، ۱۳۸۱ ـ ۱۳۸۳ش
ـ دبیر اجرایی کنگرۀ قلب کودکان، ۱۳۸۷ش
ـ عضو کارگروه تدوین برنامۀ آموزشی در رشتۀ فوق تخصص قلب کودکان، ۱۳۸۸ش
ـ عضو کارگروه امتحانات گروه بیماری های کودکان دانشگاه علوم پزشکی تهران، ۱۳۸۷ ـ ۱۳۸۹ش
ـ داور و کارشناس مقالات بیش از پانزده مجلۀ پزشکی دانشگاه های علوم پزشکی کشور و سازمان های وابسته.
راه اندازی بخش های گوناگون در مراکز پزشکی توسط دکتر کُچاریان
ـ کلینیک ویژۀ بیمارستان مرکز طبی کودکان، ۱۳۶۵ش
ـ درمانگاه اکوکاردیوگرافی، بیمارستان مرکز طبی کودکان، ۱۳۶۶ش
ـ تصویربرداری اکوکاردیوگرافی (با روش داپلر رنگی)، بیمارستان مرکز طبی کودکان، ۱۳۷۵ش
ـ بخش آنژیوگرافی بیمارستان امام خمینی، ۱۳۷۵ش
ـ راه اندازی آزمایش هولتر مانیتورینگ (ثبت نوار قلب ۲۴ ساعته)،بیمارستان مرکز طبی کودکان، ۱۳۷۵ش
ـ اکوکاردیوگرافی جنین، بیمارستان مرکز طبی کودکان، ۱۳۸۱ ـ ۱۳۸۲ش
ـ بخش سی سی یو قلب کودکان، بیمارستان مرکز طبی کودکان، ۱۳۸۸ش
ـ بخش ای سی یو جراحی قلب باز کودکان، بیمارستان مرکز طبی کودکان، ۱۳۹۰ش
ـ بخش آنژیوگرافی کودکان، بیمارستان مرکز طبی کودکان، ۱۳۹۰ش
ـ بخش داخلی قلب کودکان، بیمارستان مرکز طبی کودکان، ۱۳۹۰ش
ـ بخش تست ورزش کودکان در درمانگاه قلب بیمارستان مرکز طبی کودکان.
نگارش، تألیــف و ترجمــه
ـ پروتکل های تشخیص و درمانی مرکز طبی کودکان، بخش میوکاردیت (تهران: انتشارات علمی گروه کودکان مرکز طبی کودکان)
ـ اورژانس های بیماری های کودکان، بخش اورژانس های قلب کودکان
ـ بیماری های کودکان، بخش های بیماری های مادرزادی قلب و بیماری های سیانوز دهنده (تهران: دانشگاه شهید بهشتی)
ـ بیماری های جنین، بخش اکوکاردیوگرافی قلب جنین
ـ بیماری های کودکان نلسون، بخش قلب و عروق کودکان (تألیف و ترجمه)
ـ بیماری های مادرزادی قلب (ترجمه)، با همکاری گروهی از متخصصان قلب بزرگ سالان.
مقالات تحقیقاتی، پایان نامه هـا، همایش هـا و سخنرانی هـا
ـ نگارش نود مقالۀ فارسی و انگلیسی در مجله های پزشکی ایران، امریکا و هندوستان
ـ داوری ۲۵ پایان نامۀ دوره های مختلف پزشکی
ـ نگارش ده درسنامه برای دانشجویان پزشکی
ـ شرکت در ۱۵۰ همایش در سطوح مختلف پزشکی و پرستاری
ـ ارائۀ هشتاد سخنرانی در هم اندیشی های داخلی و بین المللی
ـ شرکت در سی میزگرد داخلی و بین المللی
ـ شرکت در سی همایش در دوره های مدون (بازآموزی) متخصصان کودکان.
فهرستی از مهم ترین مقالات
| M.Dalir Rooyfard and R. Aghanouri, Translated By A. Kocharian, “Prolonged Dispersion of QT and QTc in Thalassemia Major Patients”, Acta Medica Iranica (2003): 233 ـ ۲۳۷
| R. Shabanian, M. Kadivar, A. R. Kiani, M. A. Navabi, M. R. Mirzaaghayan, A. Kocharian,”A newborn infant with a pulsatile substernal structure in a midline defect; Cantrell’s syndrome”, Iranian Journal of Medical Sciences, 32(1) (2007): 48 ـ ۵۰
| A. Kocharian, M. Izadyar, A. Kiani, R. Shabanian, “Cardiac Involvement in a Patient with Eosinophilia and Inversion of Chromosome 16(p13q22): A Case of Chronic Eosinophilic Leukemia or AML ـ M4EO?», Iranian Heart Journal, 8(1) (2007): 46 ـ ۵۱
| R. Shabanian, M. Kadivar, A.R. Kiani, M.A. Navabi, M.R. Mirzaaghayan, A. Kocharian, “A Newborn Infant with a Pulsatile Substernal Structure in a Midline Defect; Cantrell’s Syndrome”, Iranian Journal of Medical Sciences, 32(1) (2007):48 ـ ۵۰
| A. Kiani, A. Kocharian, R. Shabanian, M. Rahimzadeh, J. G. Shakibi, “Left atrial ejection force in healthy newborn infants”, Journal of the American Society of Echocardiography, 6(21) (2008): 725 ـ ۷۲۸
| E. M. Rad, M. A. Navabi, A. Kocharian, N. Momtazmanesh, E. Golbidi, “Not mumps”, Lancet, 9610(371) (2008): 446 ـ ۴۴۶
| M. Kadivar, A. Kiani, A. Kocharian, R. Shabanian, L. Nasehi, M. Ghajarzadeh, “Echocardiography and management of sick neonates in the intensive care unit”, Congenital Heart Disease, 5(3) (2008): 325 ـ ۳۲۹
| M. Kadivar, M. Sadighi, A. Kiani, A. Kocharian, “Mumps myocarditis as a cause of neonatal cardiogenic shock”, Acta Medica Iranica, 2(46) (2008): 156 ـ ۱۵۸
| A. A. Sepehri, J. Hancq, T. Dutoit, A. Gharehbaghi, A. Kocharian, A. Kiani, “Computerized screening of children congenital heart diseases”, Computer Methods and Programs in Biomedicine, 2(92) (2008): 186 ـ ۱۹۲
| M. Kadivar, M. Sadighi, A. Kiani, A. Kocharian, “MUMPS MYOCARDITIS AS A CAUSE OF NEONATAL CARDIOGENIC SHOCK”, Acta Medica Iranica,46(2) (2008):155 ـ ۱۵۸
| M. Marsousi, A. Eftekhari, J. Alirezaie, A. Kocharian, E. Sharifahmadian, “Fast and automatic LV mass calculation from echocardiographic images via B ـ spline snake model and Markov random fields» (۲۰۰۹): ۳۶۳۳ ـ ۳۶۳۶
| A. Kocharian, R. Shabanian, M. Rafiel ـ Khorgami, A. Kiani, G. Heidari ـ Bateni, “Coenzyme Q10 improves diastolic function in children with idiopathic dilated cardiomyopathy”, Cardiology in the Young, 5(19) (2009): 501 ـ ۵۰۶
| A. Kocharian, R. Shabanian, M. Rahimzadeh, A. Kiani, A. Hosseini, K. S. Zanjani, G. Heidari ـ Bateni, N. Hosseini ـ Navid, “N ـ terminal Pro ـ B ـ type Natriuretic Peptide and Ventricular Dysfunction in Children and Adolescents”, Cardiology in the Young, 6(19) (2009): 580 ـ ۵۸۸
| M. Marsousi, J. Alirezaie, A. Ahmadian, A. Kocharian, “Segmenting echocardiography images using B ـ Spline Snake and active ellipse model» (۲۰۱۰): ۳۱۲۵ ـ ۳۱۲۸
| M. Marsousi, J. Alirezaie, A. Ahmadian, A. Kocharian, “Segmenting echocardiography images using B ـ Spline snake and active ellipse model”, Annual International Conference of the IEEE Engineering in Medicine and Biology Society.IEEE Engineering in Medicine and Biology Society Conference (2010): 3125 ـ ۳۱۲۸
| A. A. Sepehri, A. Gharehbaghi, T. Dutoit, A. Kocharian, A. Kiani, “A novel method for pediatric heart sound segmentation without using the ECG”, Computer Methods and Programs in Biomedicine,1(99) (2010): 43 ـ ۴۸
| R. Shabanian, G. Heidari ـ Bateni, A. Kocharian, M. Mashayekhi, S. Hosseinzadeh, A. Kiani, M. Izadyar, L. Koochakzadeh, “Augmentation of Left Atrial Contractile Function: A Herald of Iron Overload in Patients with Beta Thalassemia Major”, Pediatric Cardiology, 5(31) (2010): 680 ـ ۶۸۸
| R. Shabanian, M. Aboozari, A. Kiani, S. Seifirad, G. Zamani, A. Nahalimoghaddam, A. Kocharian, “Myocardial Performance Index and Atrial Ejection Force in Patients with Duchenne’s Muscular Dystrophy”, Iranian Polymer Journal, 10(28) (2011): 1088 ـ ۱۰۹۴
Marsousi, A. Ahmadian, A. Kocharian, J. Alirezaie, “ACTIVE ELLIPSE MODEL AND AUTOMATIC CHAMBER DETECTION IN APICAL VIEWS OF ECHOCARDIOGRAPHY IMAGES”, Pakistan Journal of Medical Sciences, 12(37) (2011): 2055 ـ ۲۰۶۵
| A. Kiani, R. Shabanian, S. Seifirad, G. Heidari ـ Bateni, M. Rekabi, L. Shahbaznejad, R. Dastmalchi, A. Kocharian, “The Impact of Preload Alteration on the Myocardial Performance Index through Implementing Positive End Expiratory Pressure”, Echocardiography,(sep/29/2012)(8):900-5
طرح های پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی تهران و سایر مراکز آموزشی
ـ بررسی ارتباط بین چربی بالا در والدین و فرزندان در مقایسه با کودکان نرمال (در هزار دانش آموز تهرانی)
ـ بررسی مقادیر خونی NTpro – BNP در کودکان مبتلا به تالاسمی
ـ بررسی آنالیز صداهای طبیعی و غیرطبیعی و افتراق آنها توسط سیستم های نرم افزاری با همکاری استادان دانشگاه های پلی تکنیک تهران و بلژیک (بخش اول این طرح در انتشارات السویر[۴] چاپ شده و بخش دوم آن در دست چاپ است.)
ـ بررسی کاربردی اندکس های خونی در تشخیص آنمی (کم خونی فقر آهن) در کودکان مبتلا به بیماری های سیانوتیک (کبود دهنده)، ۱۳۷۱ ـ ۱۳۷۷ش
ـ بررسی موارد فیبروالاستور آندوکارد با اتوپسی در مرکز طبی کودکان با همکاری خانم دکتر محجوب، ۱۳۷۹ ـ ۱۳۸۰ش.
ابتکارات
ـ طراحی و ساخت گوشی پزشکی آموزشی (برای آموزش صداهای طبیعی و غیر طبیعی قلب به دانشجویان)، ۱۳۶۵ـ ۱۳۶۷ش
ـ نشان دار کردن محل بیوپسی کلیه با استفاده از دستگاه اکوکاردیوگرافی، ۱۳۶۷ش
ـ سونوگرافی مغز با استفاده از دستگاه اکوکاردیوگرافی (برای نخستین بار در بیمارستان مرکز طبی کودکان)، ۱۳۶۷ش.
تقدیرنامه ها و افتخارات
ـ دریافت تقدیرنامه در دوران خدمت نظام وظیفه به منزلۀ پزشک متعهد درمانگاه نمونۀ روستایی در ۱۳۵۵و۱۳۵۷ش
ـ دریافت تقدیرنامه از سوی مسئولان بلندپایۀ دانشگاه علوم پزشکی تهران به مناسبت کسب افتخار برای دانشگاه علوم پزشکی تهران در مقام عضو هیئت علمی این دانشگاه در مقاطع زمانی گوناگون
ـ انتخاب به منزلۀ پزشک نمونۀ سال از سوی سازمان نظام پزشکی جمهوری اسلامی ایران، ۱۳۸۶ش
ـ کسب مقام دوم بخش قلب بیمارستان مرکز طبی در امتحانات برد کشوری، ۱۳۸۸ش
ـ دریافت لوح تقدیر برای کسب مقام دوم بخش قلب مرکز طبی در امتحانات برد کشوری و دریافت جایزۀ نقدی برای تسهیلات بخش از طرف رئیس محترم دانشگاه علوم پزشکی تهران، ۱۳۸۹ش
ـ دریافت لوح تقدیر برای کسب رتبۀ نخست بخش قلب از طرف دانشگاه علوم پزشکی تهران، ۱۳۹۱ش
ـ دریافت نشان عالی افتخار در سومین هم اندیشی بنیاد آکادمیک جهانی پروفسور دکتر علیرضا یلدا، ۱۳۹۱ش
دکتر کُچاریان در نگاه همکاران
به سراغ برخی از همکاران استاد می روم. آقای دکتر نیما رضایی، مدیر بیمارستان مرکز طبی کودکان، ضمن تقدیر از خدمات دکتر کُچاریان به منزلۀ پایه گذار بخش قلب اطفال مرکز طبی و همچنین بخش مراقبت های ویژۀ قلب (سی سی یو)، آنژیوگرافی و درمانگاه مرکز طبی می گوید: «مقام استادی تنها به مدرک بستگی ندارد. آقای دکتر کُچاریان خصوصیات بارز یک انسان کامل را دارند».
خانم دکتر ملکان راد، از دیگر همکاران ایشان در مورد دکتر می گوید: «بنده استاد کُچاریان را از ۱۳۶۸ش می شناسم. در آن زمان من دستیار کودکان در بیمارستان حضرت علی اصغر بودم و استاد نیز رئیس بخش قلب مرکز طبی کودکان و عضو هیئت ممتحنۀ برد قلب کودکان کشور بودند. به خاطر دارم رئیس بخش داخلی ما، جناب استاد دکتر جلالی، با وجود آنکه خود فوق تخصص قلب کودکان از امریکا بودند اما از آنجایی که در آن زمان در ایران تنها استاد کُچاریان (و دو استاد دیگر که همواره در ایران حضور نداشتند) در انجام اکوکاردیوگرافی در کودکان خبره و مسلط بودند از ما می خواستند برای کلیۀ کودکان مبتلا به بیماری قلبی از استاد کُچاریان مشاوره بخواهیم.
در ۱۳۷۱ش، در مصاحبۀ شفاهی ورود به رشتۀ فوق تخصصی قلب کودکان در محضر استاد در جمع اعضای هیئت ممتحنۀ برد قلب کودکان بودم. از ۱۳۸۵ش، که به مرکز طبی کودکان منتقل شدم، به طور مستقیم در خدمت ایشان بودم و آنجا بود که دیدم این جمله ای که در مورد رهبران از جمله رهبران دانشگاهی می گویند واقعاً برازندۀ استاد است که اگر اعمال شما دیگران را به داشتن رؤیاهای بزرگ تر، اندوختن دانش بیشتر، کار بیشتر و بهتر شدن روزافزون تشویق می کند، پس شما یک رهبر هستید. [۵]
استاد در شرایطی که کار در بخش کودکان زیاد و تعداد اعضای هیئت علمی بخش اندک بود به من اجازۀ ادامۀ تحصیل در رشتۀ فلوشیپ قلب کودکان را دادند. این بزرگ ترین لطف به بنده بود که تا زنده هستم فراموش نخواهم کرد و امیدارم روزی بتوانم این لطف بی نهایت ارزشمندشان را جبران کنم.
بسیاری از متخصصان قلب کودکان نیز موفقیت خود را مرهون استاد هستند و حقیقت آن است که ما به وسیلۀ ایشان به جایگاهی که امروز در آن هستیم هدایت و راهنمایی شدیم و باید قلباً قدردان ایشان باشیم و از ایشان بیاموزیم. مدیریت استاد بسیار مدبرانه است. ایشان جزو معدود مدیرانی هستند که تمامی ارکان لازم را برای مدیریت هم زمان دارا هستند. شخصیت کاریزماتیک ایشان در هر جمعی احترام همگان را برمی انگیزد. ایشان با همۀ اعضای هیئت علمی، فلوها و کارکنان ارتباط کاملاً محترمانه و دوستانه ای دارند و در واقع، عبارت «رهبری همان ارتباط است»[۶] اشاره به این مطلب دارد که توانایی برقراری ارتباط مناسب برای یک مدیر و رهبر الزامی است که در ایشان به صورت بارز مصداق دارد.
آقای دکتر کُچاریان همان بزرگواری هستند که حدود سی سال پیش درخت بخش قلب کودکان را در بیمارستان مرکز طبی کاشتند و اکنون ما در سایۀ آن آسوده آرامیده ایم و نباید آن روزگار و زحمات شبانه روزی ایشان را فراموش کنیم».
دکتر یزدان قندی، فلوشیپ سال سوم رشتۀ قلب کودکان که از سه سال پیش شاگرد دکتر است، خصوصیات دکتر کُچاریان را از ابعاد مختلف مورد بررسی قرار می دهد:
« ۱. بعد علمی
دکتر پایه گذار رشتۀ قلب اطفال در دانشگاه علوی تهران و مبتکر اکوی قلب جنین در ایران هستند و در این رشته تجربیات ارزنده ای دارند.
۲.بعد آموزشی
ایشان با کمال سخاوت و حسن نیت دوست دارند دانسته های خود را به صورت تمام و کمال در اختیار شاگردان خود قرار دهند.
اخلاقی
ایشان مرد اخلاق هستند. کودکان بیمار را اولاد خود می دانند و از هزینه سازی برای بیمار جداً اجتناب می کنند. مرتباً، سعی می کنند طوری صحبت کنند که والدین بیمار در عین دریافت اطلاعات کامل و خطرات احتمالی احساس آرامش کنند و درواقع، وحشت زده نشوند.
مدیریت
مدیریت ایشان در بخش کاملاً شفاف است. کارکنان حدود وظایف و مرزهای خود را خوب می دانند. این خطوط قرمز بدون تعارف از طرف ایشان ترسیم شده است.
تربیت متخصص
در مورد تربیت متخصص باید بگویم که در دو سال گذشته نفر اول و سوم امتحان بورد تخصصی از بخش ایشان بوده است. دکتر دوست دارند مرتباً سیستم را ارتقا دهند».
دکتر محمد تقی حقی آشتیانی، متخصص علوم آزمایشگاهی و رئیس آزمایشگاه مرکز طبی کودکان، که از پیش کسوتان و پایه گذاران مراکز آزمایشگاهی در سطوح مختلف در کشور بوده و سهم بسیار زیادی در تکامل و ترقی رشته های پزشکی داشته است، در مورد ایشان می گوید: «با دکتر دوستی ۲۷ ساله دارم. دوستی ما از بیمارستان صدر (کودکان) شروع شد». دکتر آشتیانی در ادامه خصوصیات دکتر را چنین بر می شمارد: « منظم و وقت شناس است. در گفتار از لفافه گویی اجتناب و کاملاً شفاف منظور خود را ادا می کند. در امر آموزش بسیار پرحوصله است. بین دستیاران و فلوشیپ ها تفاوتی قائل نیست. اگر از ایشان سؤالی شود تا جواب آن را کامل ندهد آرام نمی شود.
دکتر کسی است که به کشورش علاقه مند است. او به راحتی می توانست برود ولی در ایران ماند و خدمت کرد. اگر مطلبی را نداند، به هیچ وجه اظهار نظر نمی کند و اگر جواب دهد، به جوابش کاملاً اعتقاد دارد. هیچ وقت از کسی انتقاد بی جا نمی کند و اگر انتقاد کرد راه حل را نیز ارائه می دهد.
اگر به بیماری دستور دارویی می دهد، طریقۀ مصرف صحیح آن را نیز با حوصله برای نزدیکانش توضیح می دهد. دکتر از نظر دانش پزشکی کاملاً به روز است زیرا مرتباً مطالعه می کند. او هیچ وقت درمانگاهش را تعطیل نمی کند و وقت تعیین شده برای بیمار را کاملاً رعایت می کند».
اما خانم ها مرضیه اسکندری، پرستار و مهری پادری، بهیار، ضمن تقدیر از اخلاق پزشکی و مهم تر از همه انسانی دکتر می گویند: «کار کردن با دکتر کُچاریان در عین سخت گیری و دقت ایشان بسیار لذت بخش است. دکتر طوری رفتار می کند که ما در پرمشغله ترین زمان ها نیز احساس آرامش می کنیم. درمانگاه دکتر هرچقدر هم که شلوغ باشد آرام و بی سر و صداست و بیماران ظرف مدت کوتاهی کارشان انجام می شود».
نگارنده لازم می داند که در پایان به دو صفت بارز دکتر کُچاریان اشاره داشته باشد: اول، پشتکار و جدیت نه انتها در حرفۀ پزشکی بلکه در کلیۀ شئونات زندگی و دوم، تواضع، که صفت بسیار بارز و شاخص دکتر کُچاریان است. تواضع ایشان به حدی است که حتی دوستان بسیار نزدیکش نیز از پیشرفت های او یا مطلع نمی شوند یا بسیار دیر در جریان آنها قرار می گیرند. او همواره در مورد خودش سکوت می کند و تا زمانی که اصرار نکنید لب به سخن نمی گشاید. ایشان نه تنها پزشکی نمونه بلکه انسانی نمونه است.
پی نوشت ها:
«screening of normal and abnormal computerizing heart sound»۱ـ
Iranian j. of med 2ـ
Acta Medica Iranica 3ـ
Elsevier 4ـ
if your actions inspire others to dream more, learn more, do more and become more, you are a leader5ـ
leadership is relationship6ـ