جامعۀ بین الملل در حالی یکصدمین سالگرد اولین نژادکشی قرن بیستم را پشت سر می گذارد که هر لحظه ‏منتظر فاجعۀ انسانی دیگری است. پس از نژادکشی ارمنیان در ۱۹۱۵ م، جهان شاهد نژادکشی های بی شمار ‏دیگری چون جنایات نازی ها در اروپا، کشتار رواندا، جنایت های خمرها درکامبوج و دولتمردان سودان در ‏دارفور و قتل عام مردم بوسنی بوده و در پی اصرار عاملان اولین نژادکشی قرن در انکار جرایم تاریخی و عدم مجازات مسئولان آن شاهد وقایع ‏دهشتناک دیگری در دیگر نقاط جهان خواهد بود.‏

ارمنیان بازمانده از نژادکشی و پراکنده در اقصا نقاط جهان با بزرگداشت یاد ۱/۵ میلیون قربانی هم نژاد خود، ‏در ۴ اردیبهشت ۱۳۹۴ ش / ۲۴ آوریل ۲۰۱۵م نه تنها فریاد دادخواهی خود را به گوش جامعۀ بین الملل ‏رساندند بلکه مصمم هستند تا با ترغیب دولتمردان ترکیه به قبول نقششان در نژاد کشی بزرگ قرن این زخم ‏باز را التیام بخشند و مانع از ادامۀ جنایت های بشری و وقوع نژادکشی های دیگر شوند.‏

با نیت بسیج همگان، نمادی ویژه برای رساندن پیام میلیون ها قربانی نژادکشی به جهانیان، تهیه ‏و در معرض دید و داوری عموم گذاشته شده است:‏

پیام نماد : به یاد دارم و دادخواهم ‏

طرح نماد :‏ شمایی از یک گل پنج پر، رنگ آمیزی شده با چهار رنگ سیاه، بنفش روشن، بنفش پررنگ و زرد با مفاهیم گذشته، حال ، آینده و ‏زندگی و تلاش.‏

شرح دیدگاه های ملحوظ در نماد

نماد یاد بود یکصدمین سالگرد نژادکشی ارمنیان بر محورتصویری از یک گل استوار شده تا ‏اشاره ای داشته باشد به ماهیت بی آلایش و موجودیت پاک گل وخلاقیت خداوندی. انتخاب ‏تصویر یک گل سبب شد تا این نماد استثنایی، بر خلاف نمادهایی که مفهوم سیاسی آشکار و ‏پنهان آنها عمدتاً بینندگان را در جبهه های مخالف و موافق گرد هم آورده و دشمنی را پی می ‏افکنند، موجد اتحاد و زیبندۀ مفهوم حق و عدالت باشد. ‏ ‏

این گل، که در بیشتر زبان ها «فراموشم مکن»[۱] نام دارد، تناسب غیر قابل انکاری با واقعیت کنونی ‏ملت پراکنده در سرتاسر جهان ارمنی دارد، که ماهیتاً تشنۀ دادخواهی است.‏

ساختار فیزیکی گل «فراموشم مکن» تعداد و رنگ مشخص گلبرگ ها، تخمدان و پرچم ها و ‏مناسبت آن برای نمایش دادخواهی ارمنیان مقیم دیاسپورا[۲] و مام وطن، انگیزۀ انتخاب این طرح ‏بوده است.

هریک از پنج گلبرگ این نماد نمایندۀ یکی از قاره های جهان و حضور اجباری قوم مهاجر و ‏تبعیدی ارمنی در هر یک از این پنج قاره است و رنگ‌های به کار گرفته شده، که بی شباهت ‏به رنگ طبیعی گل «فراموشم مکن» نیست، به گذشته، حال، آینده و ابدیت اختصاص داده ‏شده. ‏

نژادکشی سرخ ارمنیان در سرزمین مادری تحت اشغال عثمانی های دیروز و ادامۀ آن به ‏صورت نژادکشی سفید در ترکیۀ امروز دلیل اصلی وجود دیاسپورای ارمنی و پراکندگی ‏گستردۀ قوم ارمن در سرتاسر جهان است.‏

گل «فراموشم مکن»، که نام آن این بارتداعی گر یاد قربانیان فراموش نشدۀ اولین نژادکشی قرن بیستم شده، رابطۀ ‏خاصی نیز با روح و عواطف انسان ها در سایر نقاط جهان داشته است. این نام که ریشه در ‏یک افسانۀ عاشقانۀ عامی قرون وسطای آلمان دارد، در ادوار بعد بارها برای بزرگداشت یاد ‏عزیزان از دست رفته در جنگ ها، حوادث دلخراش و سوانح خاص، نزد اقشار گوناگون مردم دنیا نظیر ‏کانادا، آلمان، ارمنستان و حتی درلابلای سطوری از اشعار ایرج میرزا به کار گرفته شده است.‏

رنگ ها و روان شناسی آنها در نماد یادبود

رنگ سیاه

رنگ سیاه، در قسمت تخمدان نماد گل « فراموشم مکن» یادآور روزهای هولناک ‏گذشته و رشد فزایندۀ خشم درون حاصل از آثار اولین نژادکشی قرن و هلاکت ۱/۵ میلیون ‏ارمنی در چنگال حاکمان عثمانی است.‏

رنگ سیاه از گذشته های دور به رنگ سوگواری معروف بوده و عموماً در مراسم عزاداری به ‏کار گرفته شده. این رنگ در علم روان شناسی مرتبط با دنیای ناشناخته، مرموز و پنهان انگاشته شده ‏است. ‏

به عکس برداشت ظاهری عوام از رنگ سیاه،که آن را نشانه ای از غم و درد می شمارند، این ‏رنگ حاکی از تمایل به فرو رفتن در خود، بر قراری انضباط درونی، جزم کردن عزم و مقابله با ‏عواطف خارجی است. ‏رنگ سیاه حائلی بین شخصیت افراد و دنیای اطراف آنها برای مخفی کردن نقاط ضعف، ‏احساس نا امنی و فقدان خودباوری است. آرامشی که رنگ سیاه به همراه دارد سرپوشی بر ‏روی دنیایی مملو از تلاطم های درونی است و شاید به همین دلیل از دیر باز رنگ منتخب پوشش کشیش های کلیسای ارتدکس ارمنستان بوده است. ‏انتخاب رنگ لباس سیاه کاهنان، کشیش ها و شاید هم سیاه جامگان (که با مراسم سوگواری ‏بی ارتباط است) با تعاریف روان شناسی فوق مطابقت کامل دارد.‏

رنگ زرد، در قسمت پرچم های گل، نمایشگر فروغ خورشید، تلاش، ادامۀ حیات و ‏ابدیت است. شمارپرچم های زرد در نماد گل «فراموشم مکن» به تعداد دوازده ولایت سرزمین ‏مادری ارمنستان است که به دست امپراتوری عثمانی و ترکیۀ کنونی اشغال شده و ساکنان ارمنی ‏آن طعمۀ نژادکشی ۱۹۱۵م شدند. آتش همیشه فروزان یادوارۀ قربانیان نژادکشی ‏ در تسیتسرناکابرد[۳] ایروان در محاصرۀ دوازده ستون یادوارۀ مزبور است که سر تعظیم به آتش همیشه فروزان فرود آورده و ‏محوطه را به مقبره ای رو باز تبدیل کرده اند.‏

رنگ زرد

رنگ زرد رنگ خوش بینی، خوشحالی، روشن فکری و خیزش است. این رنگ در دانش ‏روان شناسی نمایشگر ‏چاکرای[۴] سوم یا مرکز خورشیدی بدن انسان است. این مرکز منشاء شادی، عزت نفس و گرمای وجود ‏تلقی می شود. انسان در دنیای مادی از طریق چاکرای سوم وارد حوزۀ فعالیت اجـتمـاعـی و بـرقـراری ‏ارتبـاط با آحـاد جامعــه می شود. از غدۀ منسوب به این قسمت از بدن است که انرژی لازم ‏برای ابراز احساسات ضروری برای ایجاد ارتباط بین افراد، اظهار عشق، ابراز علاقه و نفرت ‏سرچشمه گرفته و جاری می شود. قابلیت انعکاس آنی در مقابل اتفاقات و توانایی حفاظت از ‏رابطۀ طولانی با دیگران از مهم ترین بخش های تحت کنترل این چاکرا است.‏

تضاد چشمگیر رنگ زرد با رنگ سیاه در مرکز گل، بیرون آمدن از لاک دفاعی و حالت ‏انفعالی و ورود پر شتاب دوباره به زندگی را می رساند.‏هماهنگی مجموعه ای از تعاریف منتسب به رنگ زرد با روحیات حاکم نزد ارمنیان در آستانۀ ‏یکصدمین سالگرد آن فاجعه، دلیل انتخاب این رنگ بوده است.‏رنگ بنفش تیره، با بالاترین بسامد[۵] امواج الکترو مغناطیسی طیف مرئی، رنگ الهام، تماس با دنیای درون و رسیدن به خویشتن ‏خویش است.‏

رنگ بنفش تیره

رنگ بنفش از دیر باز و به کرات در پوشش رسمی روحانیان و خدمۀ کلیسای ارمنی به کار ‏گرفته می شده است.‏

این آخرین رنگ رنگین کمان با کوتاه ترین طول موج در بین دیگر رنگ های طیف مرئی، هم ‏شامل حرارت و انرژی رنگ قرمز و هم بر خوردار از اثر معنوی رنگ آبی است و قاعدتاً باید ‏عامل برقراری تعادل بین خصوصیات معنوی و مشخصات فیزیکی شخص بیننده باشد. توانایی ‏های معنوی رنگ بنفش دلیل توجه خاص روحانیان و فلاسفۀ ادوار گوناگون به آن بوده است. ‏

رنگ بنفش را در روان شناسی عامل ایجاد توازن بین روح و جسم و کمک به دسترسی آسان تر ‏به ناخودآگاه می دانند. روان کاوها رنگ بنفش را عامل ثبات و یکنواختی در ابراز احساسات و ‏ایجاد انگیزه برای آغاز و مشارکت در امور نوع دوستی دانسته اند.‏رنگ بنفش در علم روان شناسی نمایانگر چاکرای هفتم یا چاکرای تاج سر،[۶] مرکز ارتباط با معنویات و ماورا الطبیعه است.‏

رنگ بنفش روشن

هر دو گلبرگ مجاور گل نماد در بخشی از سطح خود با یکدیگر مشترک هستند و در نهایت، ‏همۀ گلبرگ ها و هر پنج قاره با اشتراک در هر همان سطوح کوچک ، الزاماً در تماس دائمی ‏با یکدیگر قرار گرفته اند. همبستگی ارمنیان ساکن در قاره های جهان در فصل مشترک نمادین ‏گلبرگ های نماد نشان داده شده است.‏رنگ بنفش روشن که کلیۀ خصوصیات رنگ بنفش تیره را در مرتبه ای متعادل تر به همراه ‏دارد، مجسم کنندۀ همبستگی و مشارکت مادی و معنوی همگانی در امر دادخواهی و حل ‏مسئله ارمنیان درسطح جهان است.

‏