لئون میناسیان پژوهشگر فرهنگ و ادب ارمنی، در ۱۱ دی ۱۳۹۱ش/۳۱ دسامبر ۲۰۱۲م، درسن ۹۲ سالگی دیده از جهان فرو بست. او روستازاده ای بود که از دوران نوجوانی تا سال های آخر عمر، هم زمان با فعالیت در حیات فرهنگی و اجتماعی جامعه، در میراث فرهنگی ارمنیان جلفای اصفهان به پژوهش پیگیر پرداخت و گنجینۀ گران بهایی از خود بر جای گذاشت که آوازۀ آن به فراتر از مرزهای کشور رسید.

لئون میناسیان در خرداد ۱۲۹۹ش/۱۹۲۰م، در روستای ارمنی نشین خویگان علیا، از توابع شهرستان فریدن اصفهان، به دنیا آمد. سال های نخستین تحصیل را در مدرسۀ روستا گذراند. از ۱۳۱۲- ۱۳۱۷ش، دراصفهان، در مدارس ارمنیان جلفا و سپس درکالج اصفهان (دبیرستان ادب کنونی) به تحصیل پرداخت. پیش از پایان تحصیلات متوسطه، به روستای زادگاه خود بازگشت، ازدواج کرد و پای به عرصۀ کار و تلاش نهاد. از آن پس از طریق خودآموزی به تکمیل دانش خود پرداخت.

پس از تأسیس رشتۀ زبان و ادبیات ارمنی در دانشکدۀ علوم انسانی اصفهان، لئون میناسیان از ۱۳۴۰ش به مدت سه سال، به صورت آزاد، در کلاس های این رشته شرکت کرد.او از ۱۳۲۰ش در مدرسۀ روستا به آموزگاری پرداخت، در سال های اقامت در روستا، به سمت مدیر منطقه ای مدارس ارمنی روستاهای فریدن منصوب شد و مدت سه سال، سالی دو بار با حضور در مدارس روستاها به امور آنها رسیدگی می کرد.

در ۱۳۳۰ش، به دعوت هیئت امنای مدارس ارمنی جلفا به اصفهان رفت و در این مدارس، به آموزش زبان و ادبیات ارمنی پرداخت و به مقام معلم ارشد ومدیر دروس زبان ارمنی دست یافت. در ۱۳۶۰ش پس از چهل سال خدمت آموزشی، که سی سال آن در مدارس ارمنیان جلفا بود، بازنشسته شد. پس از گشایش موزۀ کلیسای وانک جلفا، در ۱۳۳۶ش میناسیان سرپرستی آن را عهده دار شد. از ۱۳۵۱ش مدیریت چاپخانۀ وانک را نیز بر عهده گرفت و تا ۱۳۸۱ش در همین سمت باقی ماند. در ۱۳۵۹ش، سرپرستی کتابخانه و مرکز متون خطی کلیسای وانک را نیز عهده دار شد. وی این خدمات را به رایگان متقبل می شد و جز حقوق ناچیزی برای تصدی امور کتابخانه وجهی دریافت نمی کرد.

آثار و تألیفات

لئون میناسیان از نوجوانی به سرودن شعر و تحقیق و نوشتن پرداخت. نخستین شعرش در ۱۳۱۷ش در ماهنامه ای ویژۀ نوجوانان انتشار یافت. از ۱۳۱۹ش، با نام خود و نام های مستعاری چون نِژدِه و ماسیس شروع به همکاری با مطبوعات ارمنی زبان کرد و اشعار و مقالات بسیاری در زمینه های نقد ادبی، پژوهشی و خبری به طبع رسانید. او با بیش از پنجاه نشریۀ ارمنی زبان در ایران، ارمنستان و دیگر کشورها همکاری کرده است. در ایران بیشترین مقالات او در روزنامۀ ارمنی زبان آلیک انتشار یافته که شمار آنها به نهصد مقاله می رسد. وی در گاه شماری اعیاد کلیسای ارمنی نیز متبحر بود و مدت پنجاه سال تقویم اعیاد کلیسای ارمنی را هم تنظیم می کرد. میناسیان مقالاتی نیز به زبان فارسی در زمینه های تاریخ و هنر و ادبیات ارمنی در نشریاتی چون هنر و مردم و آینده به چاپ رسانیده است.

از کارهای پژوهشی ارزشمند او کتاب تاریخ ارمنیان فریدن اصفهان است که حاصل ده سال پژوهش بوده است. با این تألیف جایزۀ بنیاد ادبی گئورگ مِلیتینه تسی[۱] (لبنان) نصیب وی شد و کتاب او از سوی همین بنیاد به طبع رسید.

از دیگر آثار او می توان فهرست کتاب های خطی جلفای نو،، عاشق های ارمنی فریدن، کلیساهای ارامنۀ ایران، تاریخچۀچاپخانۀ کلیسای وانک و فهرست کتاب های چاپ شده، مطبوعات ارمنی در ایران، اولین چاپخانۀ ایران و فهرست چاپخانه های اصفهان، تاریخچۀ فعالیت سی سالۀ بیمارستان ارامنۀ فریدن، هنر خطاطی در جلفا، زرگری در جلفا، تاریخچۀ مدارس ملی ارامنۀ جلفای اصفهان ۱۲۵۹ – ۱۳۶۴ش/ ۱۸۸۰ – ۱۹۸۵م، تاریخچۀ تئاتر ارامنۀ جلفا، کلیسای وانک و فهرست نقاشی های آن، فرهنگ عامیانۀ ارامنۀ فریدن، قبرستان ارامنۀجلفا و بسیاری دیگر را نام برد.

میناسیان بیش از هفتاد کتاب به زبان ارمنی و نزدیک به بیست کتاب به فارسی و یک کتاب نیز به انگلیسی تألیف و منتشر کرده است. او پس از سال ها تلاش توانست اسناد کلیسای وانک جلفا را ازسال ۱۶۰۶م تا ۱۹۶۰م، در دو بخش، به طبع رساند. بخش اول مربوط به ۱۶۰۶۱۹۰۰م در ۱۳۵۵ش و فهرست کامل اسناد در ۱۳۶۲ش از سوی شورای خلیفه گری ارمنیان اصفهان انتشار یافت.

از دیگر کارهای ماندگار لئون میناسیان ترجمۀ تاریخ جلفای اصفهان از زبان ارمنی است که با همکاری محمدعلی موسوی فریدنی صورت گرفته و در ۱۳۷۹ش انتشار یافته است. این کتاب، که نخستین بار نه سال پس از مرگ نویسندۀ آن، هاروتون دِرهوهانیان، در ۱۲۵۹ش /۱۸۸۰م منتشر شده از منابع معتبر تاریخ ارمنیان اصفهان و حاوی مطالب ارزشمندی در باب تاریخ عهد صفویه و قاجار است.میناسیان با مراکز پژوهشی در ارمنستان، از جمله ماتناداران ایروان (گنجینۀ کتاب های خطی)، موزۀ ادب و هنر ارمنستان و کتابخانه ها و نیز با شمار بسیاری از پژوهندگان، هنرمندان و نویسندگان مکاتبه و ارتباط نزدیک داشت و عضو یا عضو افتخاری بیش از ده انجمن و مؤسسه بود.

وی از دوران جوانی علاقۀ وافری به مسافرت داشت. دراین سفرها از حدود بیست استان ایران بازدید و سفرهایی به آمریکا، کشورهای خاورمیانه و اروپا، ارمنستان، هندوستان و دیگر کشورها کرد. یادداشت های این سفرها نخست در نشریات و سپس به صورت کتاب هایی با عنوان های زیر انتشار یافته است: ارمنستان سرزمین رؤیایی، آمریکا را چگونه دیدم، مجموعۀ خاطرات سفرها، یک هفته در هندوستان و سیری در اروپا. [۲]

لئون میناسیان پس از فراغت از کار (۱۳۸۱ش) بیشتر اوقات را در خانه به مطالعه و کمک به دانشجویانی که نیازمند اطلاعاتی از تاریخ و فرهنگ و ادب ارمنی بودند می گذراند. نشانی و شمارۀ تلفن او در اختیار مسئولان کلیسای وانک بود و در دسترس درخواست کنندگان قرار می گرفت.

فعالیت های اجتماعی

میناسیان در سال هایی که در روستای زادگاه خود به آموزگاری اشتغال داشت، به اتفاق چند جوان هم اندیش، کتابخانه ای در روستا دایر کرد و نام آن را به یاد نویسندۀ روشنگر ارمنی آبوویان گذاشت و مشوق تأسیس کتابخانه در دیگر روستاهای ارمنی نشین فریدن شد. کتابخانۀ آبوویان مدت ۲۲ سال در خانۀ مسکونی او در روستای خویگان دایر بود. وی همچنین به اتمام بنای نیمه تمام مدرسۀ روستا همت گماشت. در هیئت امنای مدرسه و هیئت مدیرۀ کلیسای روستا فعال بود. به مناسبت های گوناگون مراسمی بر پا می کرد و نمایش هایی را بر صحنه می برد.

با تلاش او شعبۀ انجمن فرهنگ دوستان فریدن (تأسیس ۱۳۰۷ش/۱۹۲۸م) در روستاهای ارمنی نشین فریدن آغاز به کار کرد (۱۳۲۴ش) و خود وی نیز به سمت منشی، در هیئت مدیرۀ انجمن روستای خویگان، برگزیده شد و بعدها در سمت رئیس هیئت مدیرۀ انجمن روستای خویگان و نمایندۀ آن انجمن در روستاهای فریدن به فعالیت پرداخت. آغاز فعالیت او در انجمن فرهنگ دوستان فریدن به سال ۱۳۱۵ش، که در اصفهان تحصیل می کرد، بازمی گردد.

میناسیان پس از انتقال به جلفا، در ۱۳۳۰ش، همچنان به مشارکت در زندگی اجتماعی ارمنیان ادامه داد. چندین دوره به عضویت هیئت مدیرۀ انجمن فرهنگ دوستان فریدن برگزیده شد و در سمت نایب رئیس و بعدها رئیس انجمن انجام وظیفه کرد. در ۱۳۵۷ش، در پنجاهمین سال تأسیس انجمن، تاریخچۀ انجمن فرهنگ دوستان فریدن را تألیف و منتشر ساخت. با آغاز به کار انجمن فرهنگی جلفا در۱۳۴۱ش، به عضویت آن درآمد و به ریاست انجمن انتخاب شد.

وی در ۱۳۳۶ش به سمت منشی در شورای جامعۀ ارمنیان جلفا و سپس چندین دوره به عضویت شورای خلیفه گری ارمنیان اصفهان برگزیده شد. سال های بعد در سمت های عضو و سپس رئیس شورای مذهبی خلیفه گری اصفهان و چند دوره نیز به نمایندگی شورای خلیفه گری اصفهان در مجمع عمومی حوزۀ دینی سیلیسی انتخاب شد.

افتخارات

لئون میناسیان، درطول زندگی پرثمر خود، بارها مورد تقدیر سازمان ها و نهاد های گوناگون قرار گرفته است. در ۱۳۵۱ش، به پاس سال ها خدمت در مدارس ارمنیان از سوی هیئت امنای مدارس ارمنی جلفا از خدمات وی قدردانی شد. در ۱۳۵۲ش، عالی جناب خورِن اول، جاثلیق حوزۀ دینی ارمنیان مستقر در لبنان، هنگام بازدید از اصفهان، نشان مسروپ ماشتوتس را به لئون میناسیان اعطا کردند.

در ۱۳۵۶ش، مدیریت مدرسه ای که در آن تدریس می کرد و همچنین آموزش و پرورش استان از خدمات آموزشی و فرهنگی وی قدردانی کردند.

در ۱۳۶۱ش، در مراسمی که به مناسبت گرامیداشت چهلمین سال خدمات آموزشی وی برگزارشده بود، هیئت امنای مدارس ارمنی جلفا لوح افتخار و تابلویی با تصویر مسروپ ماشتوتس، اثر نقاش نامی ارمنی، یسائی شاهیجانیان، را به وی تقدیم داشت.در ۱۳۶۷ش، به دعوت بنیاد ادبی نرسس شنورهالی در مراسمی لوح تقدیر و جایزۀ نقدی به وی اهدا شد.

در ۱۳۶۹ش، به مناسبت هفتادمین سال تولد و پنجاهمین سال فعالیت ادبی، فرهنگی و اجتماعی لئون میناسیان جشن های نکوداشتی در جلفا و سپس تهران برگزار شد. در ۱۹۹۱ و ۱۹۹۲م/۱۳۷۰ و۱۳۷۱ش، مراسم بزرگداشتی در ایروان و سه شهر دیگر ارمنستان و سپس در نیویورک و لس آنجلس برگزار شد. به همین مناسبت از سوی عالی جناب گارِگین دوم، جاثلیق حوزۀ دینی ارمنیان، نیز لوح افتخاری به وی اعطا شد. میناسیان خود در تمامی این مراسم حضور می یافت.

در ۲۰۰۰م/۱۳۷۹ش از سوی عالی جناب آرام اول نشان ویژۀ شوالیه سیلیسی همراه با لوح افتخار به لئون میناسیان اعطا شد. وی همچنین به دریافت لوح افتخار از کمیتۀ ارتباط با ارمنیان بیرون از ارمنستان (دیاسپورا)، نشان هاکوپ مِقاپارت از کتابخانۀ ملی ایروان و نشان مسروپ ماشتوتس از ماتناداران ایروان مفتخر شده است.

در ۲۰۱۱م/۱۳۹۱ش، به مناسبت روز گرامیداشت زبان مادری از سوی وزارت دیاسپورای ارمنستان لوح افتخار به لئون میناسیان اهدا شد. این مراسم و جشن ها در مطبوعات ارمنی بازتاب گسترده ای یافته اند و مطالب بسیاری در بارۀ این خدمتگزار شیفتۀ فرهنگ و ادب نوشته شده است.

در ۱۹۹۷- ۱۹۹۸م مرکز بین المللی بیوگرافی کمبریج انگلستان لئون میناسیان را به منزلۀ مرد سال معرفی کرد و نشان ها و لوح های افتخاری به وی اعطا شد. شورای خلیفه گری اصفهان نیز مراسم بزرگداشتی به همین مناسبت برگزار کرد. همچنین در ۱۹۹۸- ۱۹۹۹م مؤسسۀ بیوگرافی کارولینای شمالی آمریکا او را مرد سال معرفی کرد و زندگی نامۀ او درمجموعۀ WHO’S WHO که در آمریکا چاپ می شود، گنجانده شد.

لئون میناسیان به شمار سال های عمر خود آثاری گوناگون منتشر کرده و اکنون، که روی در نقاب خاک کشیده، با نگاهی به زندگی پربار او، تلاش های پیگیر وی را در عرصه های گوناگون فرهنگ و ادب ارمنی ارج می گذاریم و بر روان پاکش درود می فرستیم. یادش گرامی باد.

کتاب شناسی آثار لئون میناسیان

ورگینه میرزاخانیان[۳] | ادوارد هاروتونیان

| کتاب های چاپ شده به زبان فارسی |

۱. راهنمای جلفای اصفهان (اصفهان: ۱۳۴۵، ۱۳۵۵، ۱۳۷۰، ۱۳۷۶)
۲. خود آموز ارمنی(اصفهان: ۱۳۶۱، ۱۳۶۴، ۱۳۷۸)
۳. دو فرمان از حضرت رسول (ص) و حضرت امیر المومنین(ع) (اصفهان: ۱۳۶۳، ۱۳۷۶)
۴. اولین چاپخانه در ایران (اصفهان: ۱۳۶۸)
۵. ارمنیان ایران (اصفهان: ۱۳۶۹، ۱۳۷۶٬۱۳۷۰)
۶. نظر مختصری به آیین مذهبی ارامنۀ ارتدکس (اصفهان:۱۳۷۰، ۱۳۷۷، ۱۳۷۹)
۷. کلیسای وانک و فهرست نقاشی های آن(فارسی و ارمنی) (اصفهان:۱۳۷۱، ۱۳۷۴، ۱۳۷۶)
۸.کتاب شناسی فارسی که از ادبیات ارمنی ترجمه شده است (۱۳۷۶)
۹. وصف بناهای مشهور اصفهان (اصفهان: ۱۳۷۷) [۴]
۱۰. اولین چاپخانه در ایران (اصفهان: ۱۳۷۹) [۵]
۱۱. تاریخ جلفای اصفهان (اصفهان: ۱۳۷۹) [۶]
۱۲. اولین چاپخانۀ ایران و فهرست چاپخانه های اصفهان (اصفهان: ۱۳۷۹)
۱۳. اشک خاطرات گذشته (اصفهان: ۱۳۸۱) [۷]
۱۴.جهانی نو بسازیم (فارسی، ارمنی و انگلیسی) (اصفهان: ۱۳۸۱)
۱۵.تاریخ ارمنیان جلفای اصفهان در یکصد و چهل سال اخیر (۱۸۵۶-۱۹۹۶م) (اصفهان: ۱۳۸۳)
۱۶. سفری به بیت المقدس و اسرائیل (اصفهان: ۱۳۸۴) [۸]
۱۷. نقاشان ارامنۀ جلفا (اصفهان: ۱۳۸۵)
۱۸. استاد میناس، نقاش مشهور جلفا (اصفهان: ۱۳۸۵)
۱۹. مجموعه ای از مقالات که دربارۀ اصفهان و ارامنۀ جلفا نوشته شده است (اصفهان: ۱۳۸۶).
۲۰. هوانس شیراز، شاعر بزرگ ارمنی(فارسی و ارمنی) (اصفهان: ۱۳۸۶)
۲۱. نگاهی مختصر به خانه های قدیمی جلفای نو اصفهان (اصفهان:۱۳۸۷).

| کتاب های چاپ شده به زبان ارمنی |

تاریخ نگار استپانوس یرتس(تهران: ۱۹۵۶م)
عاشق های ارمنی فریدن (تهران: ۱۹۶۴م)
کتابچۀ راهنمای جلفای نو (تهران: ۱۹۶۵م)
کشیش کاراپت، ترانه سرا (تهران، ۱۹۶۷م)
موزۀ جلفا (اصفهان: ۱۹۶۸م)
تاریخچۀ ارمنیان فریدن( آنتیلیاس،بیروت: ۱۹۷۱م)
دیرهای ارمنیان ایران (تهران: ۱۹۷۱م)
رشتۀ زبان ارمنی دانشکدۀ ادبیات دانشگاه اصفهان (تهران: ۱۹۷۱م)
فهرست کتاب های خطی جلفا، (جلد دوم) (وین: ۱۹۷۲م)
عاشق مارکار اوهان اوغلی (مارکار استپانیان) (تهران: ۱۹۷۲م)
تاریخچۀ چاپخانۀ کلیسای وانک و فهرست کتاب های چاپ شده(۱۶۳۶ ۱۹۷۲م) (اصفهان: ۱۹۷۲م)
مجموعه ای نو از اشعار (اصفهان: ۱۹۷۳م)
راهنمای کلیسای وانک جلفا ( اصفهان: ۱۹۷۳، ۱۹۸۸م)
راهنمای موزۀ کلیسای وانک جلفا (اصفهان: ۱۹۷۳، ۱۹۸۸م)
قواعد نامه نگاری (اصفهان:۱۹۷۳، ۱۹۷۹، ۱۹۸۵م)
تاریخچۀ فعالیت سی سالۀ بیمارستان ارامنۀ فریدن (۱۹۴۲ ۱۹۷۲م) (اصفهان: ۱۹۷۵م)
آمریکا را چگونه دیدم (اصفهان: ۱۹۷۶م)
قربانی بی گناه (اصفهان: ۱۹۷۶م)
راهنمای جلفای نو، (جلد دوم، بازنگری شده) (اصفهان: ۱۹۷۶م)
فهرست آرشیو کلیسای وانک (۱۶۰۶-۱۹۰۰م) ( اصفهان: ۱۹۷۶م)
تفکرات (اصفهان: ۱۹۷۷م)
تاریخچۀ مختصر انجمن فرهنگ دوستان فریدن (پِریا) (اصفهان:۱۹۷۸م)
یادنامۀ جشن پنجاهمین سال انجمن فرهنگ دوستان فریدن (پِریا) (اصفهان:۱۹۷۹م)
نام های ارمنی (اصفهان:۱۹۷۹، ۱۹۸۸٬۱۹۸۳م)
روح پیکارگری (اصفهان:۱۹۸۰م)
تصحیح و حواشی بر جلد اول و دوم تاریخ جلفای اصفهان (اصفهان:۱۹۸۰م)
ارمنستان، سرزمین رؤیایی (اصفهان:۱۹۸۰م)
آلیک و کتاب های چاپ شدۀ آن (تهران: ۱۹۸۱م)
تاریخچۀ فعالیت بیست سالۀ انجمن فرهنگی ارمنیان جلفا (۱۹۶۲-۱۹۸۲م) (اصفهان:۱۹۸۲م)
فهرست آرشیو کلیسای وانک (۱۶۰۶۱۹۶۰م) (اصفهان: ۱۹۸۳م)
کلیساهای ارامنۀ ایران (اصفهان:۱۹۸۳م)
زرگری در جلفا (اصفهان:۱۹۸۳م)
شرح مختصر هفتادوپنجمین سال پرورشگاه ملی شبانه روزی کاتارینۀ مقدس (اصفهان:۱۹۸۴م)
چاپخانۀ مدرن و کتاب های چاپ شده ۱۹۲۲ ۱۹۸۲م (اصفهان: ۱۹۸۴م)
تاریخچۀ مدارس ملی ارامنۀ جلفا ۱۸۸۰ ۱۹۸۵ (اصفهان:۱۹۸۵م)
قبرستان ارامنۀ جلفا (اصفهان:۱۹۸۵م)
سیری در اروپا (اصفهان:۱۹۸۶م)
سفری به اروپا و خاورمیانه (۱۹۸۶م)
مقررات عمومی کتابخانۀ کلیسای وانک (اصفهان:۱۹۸۸م)
اعیاد ملی ارمنیان (اصفهان:۱۹۸۸م)
یادنامۀ بزرگداشت سیصد و پنجاهمین سال تأسیس چاپخانۀ جلفا و چاپ اولین کتاب (اصفهان: ۱۹۸۹م)
یک هفته در هندوستان (اصفهان: ۱۹۹۰م)
هنر خطاطی در جلفا (اصفهان: ۱۹۹۱م)
کلیساهای ارامنۀ جلفا (اصفهان: ۱۹۹۲م)
مؤسسۀ خیریۀ بانوان ارمنی جلفا (اصفهان: ۱۹۹۲م)
مطبوعات ارمنی ایران۱۸۹۴ ۱۹۹۴ (اصفهان: ۱۹۹۴م)
تاریخچۀ تئاتر ارامنۀ جلفا(۱۸۸۶۱۹۸۶م) (اصفهان: ۱۹۹۵م)
دو تن از ارمنیان مشهور: گ.کانانیان و س. خاچاتوریان (اصفهان: ۱۹۹۶م)
پیشوایان مذهبی ارامنۀ اصفهان ۱۶۰۶ ۱۹۹۶ (اصفهان: ۱۹۹۶م)
نیکوکاران ارامنۀ جلفا (اصفهان: ۱۹۹۷م)
نگاهی مختصر به خانه های قدیمی جلفای نو (اصفهان: ۱۹۹۷م)
کلیسای ارمنی و ارمنی پارسا (اصفهان: ۱۹۹۷ و ۲۰۰۵م)
فرهنگ عامیانۀ ارامنۀ فریدن (اصفهان: ۱۹۹۸م)
جلفای نو در بیش از یک وربع قرن: ۱۸۵۶- ۱۹۹۶م (اچمیادزین، ۱۹۹۹م)
چاپ کتاب ارمنی در ایران۱۰۱۷ ۱۳۷۹ (اصفهان: ۲۰۰۱م)
مجموعۀ نمایشنامه ها (اصفهان: ۲۰۰۲م)
احساسات و تأثرات : مجموعۀ شعر (اصفهان: ۲۰۰۲م)
مجموعۀ خاطرات سفرها (اصفهان: ۲۰۰۳م)
سفرنامۀ کشیش بارسِق گاسپاریان (اصفهان: ۲۰۰۴م)
هنرمندان و نامداران ارمنی، به مناسبت چهارصدمین سال سکونت ارمنیان در جلفای اصفهان (اصفهان: ۲۰۰۴م)
مجموعۀ مقالات در بارۀ زندگی نامۀ لئون میناسیان (اصفهان: ۲۰۰۵م)
تجار ارامنۀ جلفا (اصفهان: ۲۰۰۶م)
نوۀ بی همتا:کاجایر میناسیان (اصفهان: ۲۰۰۶م)
مجموعۀ اشعاری که تقدیم شده به لئون میناسیان (اصفهان: ۲۰۰۶م)
ارمنیان در استان های فارس و خوزستان و شرکت ارامنه در جنگ ایران و عراق (اصفهان: ۲۰۰۶م)
میناس جلفایی، استاد نقاش (اصفهان: ۲۰۰۶م)
آلبوم نقاشی لئون میناسیان (اصفهان: ۲۰۰۶م)
خاطرات و قصه ها (اصفهان: ۲۰۰۷م)
جلفای نو و چهارصدمین سال بنیان گذاری آن (۱۶۰۶ ۲۰۰۶م) (اصفهان: ۲۰۰۸م)
فهرست کامل کتاب های چاپ شده و خانه و خانواده ما (اصفهان: ۲۰۰۸م)
بنیاد طلای جمهوری ارمنستان در جلفای نو و فرش بافی ارمنیان در ایران (اصفهان: ۲۰۰۸م)
فهرست اسامی معلمان ارمنی که در شهرستان فریدن خدمت کرده اند (اصفهان: ۲۰۰۸م)
جلفای نو در جمع خودش، کلیساها و مدارس، انجمن ها و مؤسسات (اصفهان: ۲۰۰۸م)
مراسم بزرگداشت لئون میناسیان (اصفهان: ۲۰۰۸م)
قربانیان بی گناه (اصفهان: ۲۰۰۹م)
سایات نووا، ترانه سرای ماندگار (اصفهان: ۲۰۰۹م)
چاپ کتاب ارمنی ۱۵۱۲۱۹۲۰م (مجموعۀ نقد) (اصفهان: ۲۰۱۰م)
مجموعۀ سخنان تبریک و تبرک (اصفهان: ۲۰۱۰م).
پیش آهنگی در جلفا (اصفهان: ۲۰۱۲م).

|کتاب چاپ شده به زبان انگلیسی|

راهنمای جلفای نو[۹] (اصفهان: ۱۹۶۶، ۱۹۶۹، ۱۹۷۵، ۱۹۷۷، ۱۹۹۲م)