راهی که در پیش است

ای نام تو بهترین سرآغاز

پس از وقفه‌ای ناخواسته، اینک خوشوقتیم که توفیق یافته‌ایم تا بار دیگر در حضور شما باشیم. انتشار مرتب فصلنامه، هدفی است که برای رسیدن به آن همواره کوشیده ایم؛ هرچند هنوز توفیقی حاصل نشده است، اما در تلاشیم، تا با سازماندهی نو، مشکلاتی را که تاکنون بر سرراه داشته‌ایم، از میان برداریم و امیدواریم روزی فرارسد که دیگر تأخیری در انتشار فصلنامه پیش نیاید.

فصلنامۀ پیمان، از آغاز انتشار، با تکیه بر مشترکات فرهنگی ایران و ارمنستان به فرهنگ دو ملت کهنسال ایران و اَرمَن پرداخته است، دو ملتی که با وجود همسایگی و همزیستی دیرپای و در آمیختگی بسیاری از عناصر فرهنگی، هنوز راه درازی در شناخت فرهنگ یکدیگر و مشترکات فرهنگی خود دارند. در این زمینه، از سال ها پیش، گام‌هایی در کشور ارمنستان برداشته شده ولی به سبب مسایل سیاسی دوران شوروی، بازتاب چندانی در ایران نیافته است. هم اکنون نیز آموزش زبان فارسی و بررسی تاریخ و فرهنگ ایران مورد علاقۀ جوانان دانش‌پژوه و دانشمندان و خاورشناسان ارمنستان است.

ارمنیان از دیرباز با مردم ایران روابط نزدیک داشته اند. شاید بتوان گفت که نزدیکترین روابط در دوران اشکانیان حاصل شد، زمانی که شاخه‌ای از خاندان اشکانی به حکومت ارمنستان رسید و پادشاهی اشکانیان ارمنستان را پی نهاد که تا دو سده پس از سقوط اشکانیان ایران، همچنان حکومت ارمنستان را به دست داشت.

در دوران شاه عباس صفوی، با کوچ اجباری ارمنیان قفقاز به مناطق مرکزی ایران، همزیستی دو قوم و دو ملت ابعاد تازه‌تر و گسترده‌تری یافت و بتدریج ارمنیان ایران به عنوان ایرانیان ارمنی، در زمرۀ اقوام مختلف ساکن این سرزمین درآمدند و در شکوفایی این مرزوبوم کوشیدند.

با وجود این همزیستی، در طول قرن‌ها و حتی در سال‌های اخیر، کوشش چندانی برای شناساندن ارمنیان و فرهنگ ویژۀ آنان به مردم ایران صورت نگرفته و باید گفت که بیشترین کوتاهی از جانب خود ارمنیان بوده است. شناخت اغلب مردم ایران از فرهنگ ارمنی، منحصر به بعضی از ظواهر است؛ شمار آثار ادبی که به فارسی درآمده بسیار اندک است و اهل ادب نیز عموماً با بزرگان فرهنگ و ادب ارمنی آشنایی ندارد.

زبان ارمنی به لحاظ خویشاوندی با زبان فارسی و تماس‌های مداوم، بسیاری از ریشه‌ها و واژه‌های زبان فارسی را در خود حفظ کرده است. متون کهن ارمنی، سرشار از مطالب و نکات ارزشمند دربارۀ گذشته‌های ایران است و بررسی در این متون کهن می‌تواند راهگشای دستیابی به بسیاری از ناشناخته‌های تاریخ و فرهنگ ایران باشد.

این زمینۀ گسترده، و تشویق صاحب نظران و استادان ارجمند و ارج نهادن آنان به حرکت ناچیزی که با انتشار چند شماره از فصلنامۀ پیمان صورت گرفته است، ما را در ادامۀ راهی که در پیش گرفته ایم استوارتر می سازد، بویژه آنکه این حرکت را گامی کوچک در راه بزرگ گفتگوی تمدن‌ها که اندیشۀ والای آن بازتاب و پذیرش جهانی یافته است می‌شماریم. باشد که تلاش ما، بیش از پیش، مقبول اهل نظر واقع شود و از رهنمودها و همکاری این گروه بهره مند شویم.

انتخاب شایسته دکتر لوُن داویدیان مدیر مسئول فصلنامه پیمان از سوی جامعۀ ارمنیان تهران و شمال به نمایندگی دورۀ ششم مجلس شورای جمهوری اسلامی ایران را به ایشان و جامعۀ ارمنیان ایران تبریک می‌گوییم.

شورای نویسندگان فصلنامه پیمان