سرمقاله

صد سال پیش، بهار برای ارمنیان جهان یادآور ترکیبی شگفت از رنج و شادمانی بود. ‏صد و سه سال پیش، در ۲۴ آوریل جان و روان ارمنیان در پهنۀ امپراتوری عثمانی به ‏تاراج رفت. یک و نیم میلیون ارمنی در خون خود غلتیدند تا عطش صاحبان شمشیر ‏اندکی فرونشیند. ‏اما سه سال بعد سرانجام بخت با ارمنیان یار شد. جوانه های امید از میان خاکستر سر ‏برآورد و ارمنستان، پس از شش سده اسارت، به استقلال دست یافت. در ‏‏۲۸مه ۱۹۱۸م، نخستین جمهوری ارمنستان، به همت غیورمردان و فرهیختگان جان به ‏در برده از تیغ عثمانی، در بخشی از زادگاه قوم ارمن، بنا نهاده شد و اعلام استقلال کرد. ‏‏ اهالی پیمان در بهار هرسال یاد قربانیان نژادکشی ۲۴ آوریل ۱۹۱۵م را زنده نگاه ‏داشته و خواهند داشت اما اینک، به یمن صدمین سالگرد تولد ارمنستان آزاد، برآنیم تا ‏بخش بزرگی از مطالب شمارۀ آیندۀ فصلنامه را به تاریخچۀ ظهور نخستین جمهوری ‏ارمنستان و صدمین سالگرد آن اختصاص دهیم.

تاریخ را ورق خواهیم زد، غبار را از ‏چهرۀ حقایق خواهیم زدود و ویژگی خاص شخصیت های برجستۀ آن روزگار را مرور ‏خواهیم کرد تا دین خود را به تاریخ ادا کرده باشیم. ‏تاریخ معاصر نیز خالی از شخصیت های برجسته نیست. در این شماره، به معرفی ‏شخصیت های خدمتگزار در حوزه های مختلف مانند سینما، ادبیات، معماری و زلزله ‏شناسی پرداخته ایم.در مقالۀ «از آبادان تا هالیوود»، به قلم دکتر زاون خاچاتوریان به ‏زندگی فیلم نامه نویسی بنام پرداخته شده. مارتیک مارتین نوادۀ یکی از بازماندگان ‏نژادکشی است که در عالم فیلم و فیلم نامه نویسی به سکوهای افتخار دست یافته و ‏برای ارمنیان ایران و جهان افتخار آفریده است.‏

مقاله ای دیگر به قلم دانشمند گران قدر، پروفسور مانوئل بربریان، به معرفی و ‏بزرگداشت دانشمندی پیشرو و خدمتگزاری راستین، پروفسور سِدراک آبدالیان، از ‏بازماندگان نژادکشی ارمنیان، اختصاص دارد. آبدالیان از بنیان گذاران مؤسسۀ ژئوفیزیک ‏دانشگاه تهران و از پیشگامان فراهم آوردن نخستین آیین نامۀ ساخت سازه های پادلرزه ‏ای ایران است. این مقاله زندگی نامه و فعالیت های پروفسور آبدالیان را دربر می گیرد.‏صفحاتی از این شماره به محمد قاضی، مترجم توانای آثار ادبی برجستۀ جهان و رمان ‏در زیر یوغ اختصاص داده شده است.‏‏

در صفحاتی، نیز به شرح زندگی و فعالیت های ارزشمند واروژان آراکلیان پرداخته ایم‏‏. وی مهندس معمار و کارشناس برجستۀ عرصۀ حفاظت آثار تاریخی و نامی آشنا در ‏حوزۀ حفظ ومرمت آثار معماری در ایران است.‏سرآغاز مطالب این شمارۀ پیمان نوشتاری ارزشمند مشتمل بر مشاهدات و پژوهش های میدانی در ارتباط با مرکز ‏فرهنگی ـ مذهبی جزیرۀ سن لازارو در ونیز است که نقشی بسیار پررنگ در حوزۀ تاریخ ‏فرهنگ ارمنی دارد.‏تحلیلی عمیق بر رمان میراث اورهان، میراثی از سال های خونین که بخشی ازتاریخ ‏قوم رنج کشیدۀ ارمن را به تصویر کشیده، در این شماره آمده است.‏‏ بخشی از کتابی با عنوان کتاب سیاه نیز با ترجمۀ جان سن آقابابایان تقدیم می شود که ‏مشتمل بر گزیده هایی از سخنان مشاهیر جهان دربارۀ نژادکشی ارمنیان است. در همین ‏زمینه، همکارمان گفت وگویی با پژوهشگر ترک، محمت پولاتل، دربارۀ غصب و غارت ‏دارایی های منقول و غیر منقول ارمنیان ترکیه ترتیب داده است.‏این شمارۀ پیمان در حوزۀ هنر نیز دو مقاله دارد. یکی، در معرفی گروهی از عکاسان ارمنی جهان و ‏دیگری، دربارۀ فرهنگ سرای ارسباران شامل گفت و گو با رئیس مجموعه، آقای دکتر ‏سلیمانی و رهبر گروه کُر آن، آقای سِرژیک میرزائیان. ‏