در این شماره می خوانید:
۱- معرفی و شناسنامه فیلم تردید
- زندگینامه /… شیدا و بهت زده حرف های او بودم | زاون قوکاسیان
۲- مقاله ها و گفتگوها
- در ستایش تردید و گذر از آن | بهرام بیضایی
- به امید روزی که واروژهایمان هر سال فیلم بسازند | بهرام رادان
- تردید،بخشی از زندگی | علیرضا شجاع نوری
- تردید از دیروز تا فردا،تا همیشه / گفتگو با محمد مطیع | زاون قوکاسیان
- ارزش بسیار برای سهمی کوچک | مهتاب کرامتی
- معجونی از مولفه های سینمایی | کاوه کاویان
- هزار نقش بر آرد زمانه و نبود – کی چنان که در آیینه تصور ماست | آتش گرکانی
- هنوز تردید را ندیده ام | سهراب زمان
- متاسفم که نشد کل فیلم را خودم باشم / گفتگو با بهرام بدخشانی | زاون قوکاسیان
- جز آستان توام در جهان پناهی نیست | شاپور پورامین
- حاصلی از همدلی،رفاقت و دوستی | محمد رضاقومی
- سکوتی که شکسته شد | نادر رضایی
- هملت بانان و نوشابه اضافی | علی صمدپور
- با تردید تردید را آغاز کردم | پرویز آبنار
- چگونه تردید تردید شد! | سعید سعدی
۳- نقد و بررسی فیلم تردید
- تردید،داستان کوه و زایش غول | جمشید ارجمند
- دنیای رازآمیز واروژ | احمد طالبی نژاد
- چگونه یادگرفتم از نگرانی دست بردارم و به تردید عشق بورزم | محمد سعید محصصی
- تردید در پرده آخر / یادداشتی بر تردید ساخته واروژ کریم مسیحی | علیرضا منجمی
- فیلم (ساختن) یا (نساختن) مسئله این است | مینو فرشچی
- هنر تلفیق در سینما | لیدا بربریان
- تردید،سنگ محکی بر فرهنگ | علی مغازه ای
- جستجوی سلامت نگاه واوژ / میزگردی درباره تردید | زاون قوکاسیان
۴- خاطرات
- یادم می آید … | حسن فارسی
- واروژانه | امرالله احمد جو
۵- آلبوم و تصاویر
فصلنامه فرهنگی پیمان شماره ۴۹
سال سیزدهم | پاییز ۱۳۸۸ | ۲۰۸ صفحه
سر مقاله
پاییز طلایی، فصل سنتی بزرگداشت فرهنگ و هنر ارمنیان، بهانه ای است مسعود برای پرداختن به هنر و هنرمندان معاصر.
فصلنامۀ پیمان در راستای خط مشی فرهنگی خود و با هدف معرفی چهره های ماندگار ایرانی ارمنی، این شماره را به واروژ کریم مسیحی، کارگردان نامی، اختصاص داده است.
در مرداد ماه امسال، زمانی که مصرانه به دنبال مطالبی، هر چند مختصر، از زندگی و هنر واروژ کریم مسیحی بودیم تا گوشه ای از این شمارۀ فصلنامه را به آن اختصاص دهیم، خبر نمایش تردید، آخرین ساختۀ واروژ را دریافت کردیم و با اعلام آمادگی و کمک های بی شائبه نویسنده و منتقد مشهور سینما، زاون قوکاسیان، به ناگاه انبوهی از مقالات پربار در مورد واروژ و تردیدش را بر روی میز هیئت تحریریه یافتیم.
هم زمانی فصل هنر ستایی ارمنیان با نمایش فیلم تردید وتلاقی نیت معرفی یک کارگردان ایرانی ارمنی با اعلام آمادگی زاون قوکاسیان وحضور فعال و خالصانۀ او، ما را بر آن داشت که مطالب آمادۀ انتشار فصل فرهنگ و ادب را به کناری نهیم و به جای تک مقاله ای کوتاه دربارۀ واروژ کریم مسیحی تمامی یک شماره را به زندگی و هنر وی اختصاص دهیم.
ماحصل نیت ما، زحمات زاون قوکاسیان، استاد دانشکدۀ هنر اصفهان، در ترغیب چهره های نام آشنای سینمای ایران به ابراز نظر در خصوص تردید و کارگردانش و همکاری و همراهی سرکیس شاه نظریان دست آوردی است که در این شماره تقدیم شما کرده ایم. خشنودیم که توانسته ایم با معرفی واروژ کریم مسیحی و اثرش، قدمی در مسیر باورمان، همانا برجسته ساختن و بررسی مشترکات دو قوم ایرانی و ارمنی، بر داشته باشیم.
پیش گفتار
زاون قوکاسیـان[۱]
در آغاز باید بیتردید بگویم تردید واروژ کریم مسیحی یکی از فیلمهای ماندگار تاریخ سینمای ایران است. این فیلم نیز، همچون پرده آخر، از ساختار منسجم و هماهنگی برخوردار است. اگر شرایط مالی اجازه میداد و در هنگام ساخت پشتیبانی بیشتری از آن میشد و از سوی دیگر این همه حادثه، از بیماریهای ناگهانی واروژ در هنگام فیلم برداری گرفته تا عدم حضور یاران وفادار و همیشگی او و اتفاقات پیشبینی نشده دیگر، نازل نمیشد شاید حالا واروژ کریممسیحی رضایت بیشتری از حاصل فیلمنامهاش میداشت. با اینحال علی رغم همه این ((اگرها)) و در شرایط نامطلوب سینمای امروز ایران، واروژ فیلم متفاوت و اندیشمندانهاش را ساخت. هر چند که بهگفته خودش این فیلم دقیقاً آن نبود که او میخواست اما همه صاحبنظران بهجایگاه رفیع آن اذعان داشتند و ستایشاش کردند. (ناگفته نباید گذاشت که آقای سعید سعدی، تهیهکننده فیلم، تا حد امکاناتش در همراهی با کارگردان کوتاهی نکرد).
تردید اتفاقی نادر در سینمای امروز ایران است و بدون شک امتیازی برجسته برای پدیدآورندگان آن. در حالیکه توجه به ادبیات، بهخصوص ادبیات معاصر، در سینمای ایران بسیار اندک است، ساختن فیلمی بر اساس یکی از آثار ادبیات نمایشی کلاسیک جهان میتواند تلنگری باشد برای رفع این نقیصه.
با وجود شرایط نابسامان اکران، میشد این فیلم را در زمان مناسبتر و در سینماهای بیشتری نمایش داد. اما مدتهاست رقابتی ناسالم مشکلات اکران فیلمهای هنری را افزایش داده است، که کاش برای پشتیبانی از این فیلمها و کلاً سینمای هنری و روشنفکرانه تمهیداتی اندیشیده میشد.
برای بزرگداشت این فیلم و به نوعی قدردانی از پدیدآورندگان آن، به ویژه، واروژ کریممسیحی، تصمیم گرفتیم که این شماره از فصلنامه وزین پیمان را به واروژ کریممسیحی و فیلم تردید اختصاص دهیم.
در این مجموعه سعی شده به ارزشهای تردید از منظرهای گوناگون نگریسته شود و تا حد امکان به ویژگیهای این فیلم و در کنار آن ویژگیهای متنوع شخصیت کاری واروژ، پرداخته شود.
در این شماره از فصلنامۀ پیمان بازیگران و گروه فنی و تمام کسانی که در به وجود آوردن تردید در کنار کارگردان بودند حضور دارند. چند نفر اندکی هم که نیستند یا در دسترس نبودند یا در مدت زمان کمی که داشتیم نتوانستند بنویسند یا از نقش خود در اجرای این پروژه بگویند.
در کنار نقدها و گفتگوها، نوشتهای از بهرام بیضایی استاد بیتردید سینمای ایران، آذین دیگر این مجموعه است که از او بسیار سپاسگزارم.
جهت آشنایی با فیلمنامهنویسی واروژ یکی از فصلهای فیلمنامۀ تردید را در این ویژهنامه چاپ کردهایم.
از آنجایی که میخواستیم این شماره پیمان در هنگام اکران فیلم بهدست علاقمندان برسد بههمین مطالب بسنده کردیم، که اگر میخواستیم حق مطلب را در مورد این فیلم بهطور کامل ادا کنیم زمانی بیشتر و صفحاتی چندین و چند برابر این نیاز داشتیم.
از تمام عزیزانی که ما را در گردآوری و چاپ این شماره فصلنامه پیمان یاری دادند، به خصوص، از منتقد عزیز و گرانقدر جمشید ارجمند، و نیز از یونس تراکمه که ویرایش مطالب را بر عهده داشت و از مسئولین فصلنامه پیمان که این شمارۀ ویژه را به تردید و واروژ کریممسیحی اختصاص دادند تشکر میکنم، که تشکر من سپاس و تشکر خوانندگانی که این شماره مجله را میخوانند و میپسندند نیز هست.
پی نوشت:
- نویسنده، منتقد و مدرس سینما.