رادیو ارمنی عضوی از خانوادۀ برنامه های برون مرزی صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران است. در حال حاضر، در بخش برون مرزى صدا و سیماى جمهورى اسلامى، روزانه ۳۶برنامۀ رادیویى، شش شبکۀ تلویزیونى و چهل پایگاه اینترنتی برنامه های برون مرزی را به زبان هاى گوناگون پخش می کنند.

از نظر سابقۀ تأسیس، رادیو ارمنی در صف مقدم برنامه های برون مرزی صدا و سیما قرار دارد. سال ۱۳۲۵ش آغاز فعالیت رادیو ارمنی در ایران است و طی دورانی فراتر از نیم قرن تحولات متعددی در آن رخ داده که فهرست وار به بخشی از مهم ترین آنها اشاره می کنیم.

در آغاز فعالیت، در ۱۳۲۵ش، تبریز به منزلۀ محل استقرار رادیو در نظر گرفته شد و به همین دلیل نخستین مترجمان و گویندگان آن از ساکنان این شهر انتخاب شدند. پس از چندی، در اویل دهۀ ۳۰، محل استقرار رادیو به ارومیه انتقال یافت اما در حدود یک دهه بعد بار دیگر به تبریز برگردانده شد و تا زمان پیروزی انقلاب اسلامی این شهر محل استقرار رادیو باقی ماند. دلایل این جا به جایی، از تبریز به ارومیه و بالعکس، روشن نیست اما شاید بتوان گفت دلایل سیاسی بیش از دلایل فنی در این انتقال مؤثر بوده.

با پیروزی انقلاب اسلامی تحولات متعددی در رادیو به وجود آمد. نخستین تغییر انتقال محل استقرار رادیو از تبریز به تهران بود. سپس، در خرداد ۱۳۵۸ش، پخش برنامه برای داخل کشور به مدت سی دقیقه در هر شب آغاز شد.

در اینجا لازم است یادی کنیم از زنده یاد آلک خاچاطوریان، نخستین مدیر رادیو پس از پیروزی انقلاب اسلامی، که با اهتمام او پخش برنامه  برای داخل کشور آغاز شد. در تیر ۱۳۷۵ش، پخش برنامۀ صبحگاهی به فعالیت های رادیو اضافه و سرانجام در تیر ۱۳۷۶ش پخش برنامۀ نیمروزی نیز در دستور کار قرار گرفت. زمان پخش برنامۀ شبانگاهی خارجی هم در ۱۳۷۵ش از سی دقیقه به شصت دقیقه افزایش یافت.

آنچه بیان شد گزارشی کمّی از فعالیت های رادیو ارمنی بود اما در خصوص علت پایه گذاری رادیو و نقش آن باید گفت تاریخ تأسیس رادیو هدف از شروع به کار آن را مشخص می کند. سال ۱۳۲۵ش مصادف است با پایان جنگ جهانی دوم و مشخص شدن محدودۀ دو بلوک. ایران علاوه برآنکه در محدودۀ بلوک غرب و به تعبیر صحیح تر تحت سلطۀ امریکا قرار داشت همسایۀ شوروی نیز به حساب می آمد و بدین لحاظ مناسب ترین محل برای تأسیس ایستگاه های رادیویی محسوب می شد که قرار بود شوروی را آماج حملات خود سازند. این سیاست تهاجم رسانه ای به وسیلۀ ایران و با هدایت امریکا با شروع به کار رادیو ارمنی آغاز شد و به تدریج، در طول سالیان بعد، در مورد دیگر نواحی جنوب شوروی و ترکمنستان نیز به اجرا درآمد و گسترش یافت.

به این ترتیب، برنامه های رادیو ارمنی تا پیش از پیروزی انقلاب اسلامی به گونه ای بود که مخاطب را تحت بمباران های تبلیغاتی قرار می داد. در این نوع برنامه سازی هدف آگاه ساختن مخاطب از واقعیت ها نیست بلکه مقصود تحریک مخاطب برای رسیدن به هدفی است که فرستندۀ پیام در نظر دارد.

از دید امریکا ملت های ساکن جنوب شوروی وسیلۀ نفوذ در پیکرۀ نظام این کشور محسوب می شدند. بنابراین، در برنامه سازی تأثیرگذاری بر افکار عمومی ساکنان ارمنستان همواره مد نظر قرار می گرفت و البته پر واضح است که در این میان مصادرۀ همه چیز به نفع خود مطرح بود و نه به آرامش رساندن مردم منطقه اما با پیروزی انقلاب اسلامی ایران و به دنبال خروج ایران از زیر سلطۀ امریکا طبیعی بود که سمت و سوی سیاست خارجی ایران تغییر یابد.

از جمله اهداف سیاست خارجی ایران در دوران پس از انقلاب تقویت همکاری های منطقه ای بوده است. برای این منظور رادیو به منزلۀ ابزاری برای نزدیکی ملت ها و نیز افزایش شناخت واقعیت ها و توانمندی های دو جانبه به کار گرفته شد و البته پس از فروپاشی شوروی سابق و استقلال ارمنستان در ۱۳۷۰ش این سیاست مورد تأکید قرارگرفت.

برنامه های رادیو ارمنی، هر روز به مدت ۵/۲ ساعت در دو بخش، برای داخل و خارج از کشور، پخش می شود. پخش برنامۀ ویژۀ خارج از کشور روزانه به مدت دو ساعت و در سه بخش مجزا صورت می گیرد. بخش صبحگاهی به مدت سی دقیقه از ساعت ۷:۳۰ تا ۸ صبح، بخش نیمروزی به مدت سی دقیقه از ساعت ۱۴ تا ۱۴:۳۰ و بخش شبانگاهی به مدت یک ساعت از ساعت ۲۱ تا ۲۲ به وقت تهران بر روی فرکانس های گوناگون رادیویی و همچنین از طریق پایگاه رادیو بر روی شبکۀ اینترنت و نیز ماهوارۀ دیجیتال یوتل پخش می شود. برنامۀ بخش داخلی هم روزانه به مدت سی دقیقه از ساعت ۲۱ تا ۲۱:۳۰، بر روی موج اف ام، فرکانس۵/۹۹، ارائه می شود.

از آنجایی که رادیو ارمنی در دو بخش داخلی و خارجی برنامه پخش می کند، بنابراین، باید دو هدف مجزا را نیز تعقیب کند. در برنامه های داخلی، هدف اطلاع رسانی در خصوص رویدادهای داخلی کشور، به ویژه، پوشش خبری رخدادهای جامعۀ ارمنیان است، که در این زمینه بیان مشکلات موجود جایگاهی خاص دارد اما در بخش برنامه های خارجی هدف عمده آشنا کردن مخاطب با واقعیت های روز ایران است.

در بخش داخلی، علاوه براطلاع رسانی، مسائل مهمی ازطریق این رادیو پیگری شده است. در اینجا فرصت را مغتنم می شماریم و به انجمن ها و گروه های جامعۀ ارمنی اعلام می داریم رادیو ارمنی، همان گونه که در گذشته هم اعلام کرده ایم، می تواند در خصوص فعالیت های آنها نیز اطلاع رسانی کند. اعتقاد به دستیابی به اهداف یاد شده برای رادیو، که پیش تر به آن اشاره کردیم، موجب شده تا فعالیت ما محدود به ابزاری به نام رادیو نباشد و استفاده از دیگر ابزارها نیز در دستور کار قرار گیرد. در همین راستا پایگاه اینترنتی رادیو،[۲] با بخش های گوناگون خبر و تفسیر و برنامه های صوتی مناسب خواست مخاطبان و اطلاع رسانی از آخرین رویدادهای جهانی به خصوص در حوزۀ ایران و ارمنستان، اخبار مربوط به ارمنیان ایران را در قالب متن، صوت و فیلم برای مخاطبان این رادیو، در فضای اینترنت، قابل مشاهده کرده است. امید است با راهنمایی ها، انتقادها و پیشنهادهای خود ما را در هر چه بهتر شدن این رسانه یاری فرمایید.

پی نوشت ها:

۱ـ مدیر رادیو ارمنی.

http://armenian.irib.ir 2ـ