آوتیک ایساهاکیان شاعر و نویسندۀ نامدار ارمنی در شهر «الکساندراپُل» ارمنستان که اکنون «گیومری»(Giumri) [2] نامیده می شود، به دنیا آمد. دورۀ دبستان را در زادگاه خود گذراند، سپس در مدرسۀ «گئورگیان» وابسته به حوزۀ دینی اجمیادزین مشغول تحصیل شد. در هجده سالگی برای ادامۀ تحصیل راهی اروپا شد و به صورت مستمع آزاد، در رشتۀ انسانشناسی دانشگاه لایپزیک به تحصیل پرداخت. پس از دو سال به زادگاه خود بازگشت ولی بزودی به اتهام فعالیت‌های سیاسی به مدت یک سال در زندان ایروان زندانی شد، سپس به شهر اُُدِِسا تبعید گردید. در سال‌های ۱۹۰۰ – ۱۹۰۲ در رشتۀ ادبیات و تاریخ فلسفه، در دانشگاه زوریخ به تحصیل پرداخت. در سال ۱۹۰۸ بار دیگر دستگیر و به مدت یک سال در تفلیس زندانی شد. در سال ۱۹۱۱، در حالی که از شهرت و محبوبیت بسیاری برخوردار بود، برای رهایی از تهدیدهای حکومت تزاری، ناگزیر از جلای وطن شد و سال ها در شهرهای مختلف اروپا به سر برد. سرانجام در سال ۱۹۳۶ برای همیشه به میهن بازگشت و زندگی خود را وقف اعتلای فرهنگ و ادب سرزمین خود کرد.

در اشعار ایساهاکیان عشق با جلوه‌های گوناگون متجلی است: عشق به محبوب، به میهن، به مادر، به انسان… روحیات ملی و رنج ها و آرزوهای مردم در اشعار او بازتاب گسترده دارد. زبان اشعار او ساده و بی پیرایه و به زبان مردم بسیار نزدیک است و سخن دل است که بر دل می نشیند. نخستین مجموعۀ اشعار ایساهاکیان در سال ۱۸۹۸ منتشر شد و او از همان زمان به عنوان شاعر محبوب مردم شناخته شد. آهنگسازان بنام با بسیاری از اشعار او ترانه های زیبایی ساخته اند که سال ها پس از درگذشت شاعر همچنان بر سر زبان‌هاست.

ایساهاکیان به افسانه‌های ملل، بویژه افسانه‌های مشرق زمین، دلبستگی وافر داشت و آثار بسیاری را با بهره‌گیری از آن ها به نظم و نثر درآورده و در آن ها دیدگاه های فلسفی خود و روحیات مردم سرزمین خود را منعکس کرده است.

ایساهاکیان در سال ۱۹۴۳ به عضویت فرهنگستان علوم ارمنستان شوروی برگزیده شد و از سال ۱۹۴۴ تا پایان عمر ریاست انجمن نویسندگان ارمنستان شوروی را برعهده داشت. وی، دوبار، در سال های ۱۹۴۵ و ۱۹۵۵ به دریافت نشان ممتاز دولت شوروی نایل شد.

در این شماره چند اثر کوتاه از آثار ایساهاکیان را تقدیم خوانندگان می‌کنیم و معرفی اشعار او را به فرصتی دیگر می‌گذاریم.